Κ. ΚΑΠΟΣ: Ο ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ (ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1943-1981)

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΝ (του ατυχούς βιβλίου)

Ο ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ (ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1943-1981)

Πριν εξετάσουμε την περίοδο των «Αγαναχτισμένων», της διάλυσης του Κοινωνικού Ιστού της χώρας, των μαθητευόμενων μάγων και της μεγάλης σύγχρονης περιπέτειας του Ελληνικού Λαού, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια επισκόπηση του ρόλου της Αριστεράς, διαχρονικά, πριν και μετά τη Μεταπολίτευση. Βλέπεις, Θανάση μου, κάποια πράγματα μπορεί και να μην είναι όπως τα νόμιζες.

Σε όλους μας είναι γνωστή η Ιστορία, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να τη διαστρεβλώσουν. Από το 1943 ήδη, οι Κομμουνιστές ξεκινούσαν το σχέδιό τους να αναλάβουν την εξουσία μετά τον πόλεμο, ο οποίος εμφανώς πλέον είχε ημερομηνία λήξεως, με τα Γερμανικά στρατεύματα να βρίσκονται σε υποχώρηση, σε όλα τα μέτωπα. Έτσι, ο ΕΛΑΣ άρχισε συστηματικές εκκαθαρίσεις όποιας από τις περίπου 63 αντιστασιακές οργανώσεις δεν είχε ενταχθεί στο ΕΑΜ και τις πολιτικές του στοχεύσεις, πολύ πριν λήξουν οι εχθροπραξίες με τα στρατεύματα Κατοχής. Όμως, δεν υπολόγισαν τις συμφωνίες των νικητών του Β’ Π.Π. που προέβλεπαν ότι η Ελλάδα θα παρέμενε στη σφαίρα επιρροής της Δύσης.

Η πρώτη προσπάθεια για την κατάλυση του πολιτεύματος και την εγκαθίδρυση Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας ήρθε με τα Δεκεμβριανά, το 1944 και με τη βοήθεια των Αγγλικών Δυνάμεων η εξέγερση έπεσε στο κενό και κατέληξε στη Συμφωνία της Βάρκιζας. Όμως, η Ηγεσία του ΚΚΕ ονειρευόταν δεύτερο γύρο, ενώ οι ακροδεξιές ομάδες στην Επαρχία δεν τηρούσαν, από την πλευρά τους, όσα συμφωνήθηκαν, προβαίνοντας σε απηνείς διώξεις των αριστερών.

Η Δεύτερη Προσπάθεια υπήρξε πολύ πιο μακροχρόνια και καταστροφική για τον Ελληνικό Λαό, με τον σφαγιασμό χιλιάδων ανθρώπων εκατέρωθεν, με μαζικές μεταναστεύσεις των πληθυσμών μέσα και έξω από τη χώρα, με δολοφονικά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών που καμία σχέση δεν είχαν με τον Εμφύλιο Πόλεμο και με ένα αγεφύρωτο χάσμα να ανοίγει ανάμεσα στην κομμουνιστική Αριστερά και τις υπόλοιπες πολιτικές παρατάξεις, του Κέντρου και της Δεξιάς.

Οι μάχες του Γράμμου και του Βίτσι ξεκαθάρισαν τελικά το τοπίο και οι στασιαστές είτε παραδόθηκαν σε ολόκληρη την Επικράτεια, είτε έφυγαν ως πολιτικοί πρόσφυγες στις χώρες του Παραπετάσματος. Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε ήδη αρχίσει και θα διαρκούσε 40 ολόκληρα χρόνια. Η Ελλάδα προσδέθηκε στο άρμα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, μια και έβλεπε ότι θα ήταν αδύνατον να επιβιώσει ως ανεξάρτητη οντότητα.

Αυτό ακριβώς υπήρξε ο Εμφύλιος Πόλεμος, εάν απεκδυθεί από τα κάθε λογής αφηγήματα και μυθοπλασίες. Μία καλά σχεδιασμένη και προετοιμασμένη ανταρσία που ξέσπασε με μοναδικό σκοπό την ένταξη της Ελλάδας στη σφαίρα επιρροής των κομμουνιστικών καθεστώτων, που επέτρεψε να εκδηλωθούν όχι μόνο τα πολιτικά αλλά και τα προσωπικά μίση των Ελλήνων, με ολέθριες συνέπειες.

Φυσικά, έχουμε μάθει να τσουβαλιάζουμε στον πεδίο «Αριστερά» όλους τους ανθρώπους που είχαν ιδεολογική συγγένεια με αυτή, αλλά θεωρώ ότι αυτό είναι μεγάλο λάθος. Θα δεχτώ ότι η Αριστερά είχε στους κόλπους της κατά το παρελθόν (19ο και 20ο αιώνα) ανθρώπους που αγωνίστηκαν για ένα πιο δίκαιο κόσμο, όταν οι κοινωνικές ανισότητες ήταν έντονες και καταπιεστικές για μεγάλο τμήμα του λαού, που δεν είχαν ελπίδα να «σηκώσουν κεφάλι». Ήταν η εποχή που οι λέξεις «Κοινωνική Πρόνοια», «Εργασιακά Δικαιώματα» και «Ισονομία» ήταν ακόμα άγνωστες, οπότε οφείλουμε να αποδώσουμε εύσημα σε όλους εκείνους τους ιδεαλιστές, που ΔΕΝ ασπάστηκαν τις Διεθνιστικές ονειρώξεις και τον ηγετικό ρόλο των Σοβιετικών, αλλά παρόλα αυτά αγωνίστηκαν για ένα καλύτερο αύριο.

Αριστεροί ήταν κι αυτοί και πρέπει να τους σεβόμαστε για όσα προσπάθησαν να πετύχουν. Ανάμεσά τους, ηγετικές μορφές υπήρξαν οι Παναγιώτης Σοφιανόπουλος (1786-1856), Αριστείδης Οικονόμου (1835 – 1890), Πλάτων Δρακούλης (1858-1934), Σταύρος Καλλέργης (1865-1926), Παναγιώτης (Παύλος) Aργυριάδης (1849-1901), Δημοσθένης Λιγδόπουλος (1898-1920), Κώστας Παρορίτης (1878-1931), Γεώργιος Κωνσταντινίδης (1878-1919), Μωυσής Μιχαήλ Μπουρλά (1918-2011), Σπύρος Νάγος (1869-1933) Γρηγόρης Λαμπράκης, Ηλίας Ηλιού, Λεωνίδας Κύρκος, Ανδρέας Λεντάκης, Μιχάλης Παπαγιαννάκης, κλπ. Όμως, εδώ αναφέρουμε την επιρροή της Κομμουνιστικής Αριστεράς, μια και ο ρόλος όλων αυτών που προανέφερα υπήρξε πάντοτε περιορισμένης εμβέλειας και δεν δημιούργησε έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, τουλάχιστον στα πρόσφατα χρόνια

Έτσι, η 7η δεκαετία (1961-1970) του 20ου αιώνα βρίσκει την Ελλάδα ακόμα διχασμένη από τον Εμφύλιο, με τη Λαϊκή Δεξιά να κυβερνάει πανίσχυρη και τους συμπαθούντες την Αριστερή Ιδεολογία να έχουν μοιραστεί είτε στην Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, είτε στην Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, η οποία ακολουθούσε το όραμα των Ευρωπαίων αριστερών, μακριά από τις επιρροές της Σοβιετικής Ένωσης.

Με την μεγάλη επικράτηση της Ένωσης Κέντρου, μετά από τον Ανένδοτο Αγώνα κατά του δικαιώματος των δέντρων και των νεκρών να ψηφίζουν, ο Ανδρέας Παπανδρέου, από προσκεκλημένος ακαδημαϊκός εξ Αμερικής του Κωνσταντίνου Καραμανλή, βρίσκεται να ελέγχει ένα μεγάλο μέρος των βουλευτών της Ε.Κ. προσπαθώντας να την στρέψει προς τα Αριστερά και διεκδικώντας την ηγεσία της. Η αντίδραση της πιο συντηρητικής πτέρυγας του κόμματος υπό τον μέχρι τότε «φυσικό διάδοχο» του Γ. Παπανδρέου, φιλελεύθερο Κων. Μητσοτάκη, οδήγησε στην περίφημη «Αποστασία», μια περίοδο που πέρα από τη θερμόαιμη ρητορική κάποιων πολιτικών, δεν έχει εξεταστεί αντικειμενικά και ψύχραιμα από Ιστορικούς και Πολιτικούς επιστήμονες, ως προς τα πραγματικά της αίτια, ούτε πρόκειται να εξεταστεί για τα επόμενα 50 χρόνια, αν συνυπολογίσουμε το εκρηκτικό θυμικό των συμπολιτών μας.

Όλα αυτά οδήγησαν σε μια κατάσταση που έδωσε την ευκαιρία στους συνταγματάρχες να κάνουν την κίνησή τους, αιφνιδιάζοντας τόσο το Παλάτι και το σχεδιαζόμενο «κίνημα των στρατηγών», όσο και τους Κοινοβουλευτικούς και να εγκαθιδρύσουν την 7χρονη δικτατορία, με πρόφαση τον «διαφαινόμενο κομμουνιστικό κίνδυνο».

Με τη Μεταπολίτευση, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής παίρνει τη γενναία απόφαση να νομιμοποιήσει το μέχρι τότε παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα, εκμυστηρευόμενος σε συνεργάτες του ότι «καλύτερα να τους έχω μέσα στη Βουλή, παρά στο πεζοδρόμιο».

Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης ήταν μία εποχή «ξεσπάσματος» για τους Έλληνες πολίτες και ιδίως τους νέους. Άρχισαν να βιώνουν μια πρωτόγνωρη ελευθερία στην έκφραση, τη συνάθροιση, την Τέχνη, τη Λογοτεχνία, την Ποίηση. Ο Μάης του ’68 είχε επιτέλους φτάσει στην Ελλάδα, με 8 χρόνια καθυστέρηση.

Ήταν η εποχή των «στρατευμένων» καλλιτεχνών και ποιητών. Οι νέοι που την εποχή της κήρυξης της Δικτατορίας ήταν μικρά παιδιά, φορούσαν τα στρατιωτικά αμπέχονα και τα ταγάρια, άφηναν μαλλιά και μούσια, κάπνιζαν Santé, Hellas Special και άφιλτρο Άσσο και άνοιγαν τ’ αυτιά τους σε αφηγήματα που δεν είχαν ποτέ μέχρι τότε ακούσει.

Ήταν η Χρυσή Εποχή για την αριστερή προπαγάνδα, που μέσα από τα τραγούδια, την ποίηση, τα προπαγανδιστικά αφηγήματα για ιδανικές και ευτυχισμένες Κοινωνίες ισότητας και αξιοκρατίας στην άλλη μεριά του Παραπετάσματος, τα ξέχειλα επαναστατικού συναισθήματος και ταξικής αδικίας βιβλία του Μενέλαου Λουντέμη και άλλων συγγραφέων και ποιητών και τις ταινίες του Κώστα Γαβρά, κατάφεραν να προσηλυτίσουν χιλιάδες νέα παιδιά σε μια ιδεολογία που στη βιτρίνα φαινόταν λαμπερή, δίκαιη και ιδανική απέναντι στην «Ιμπεριαλιστική Δύση της καταπίεσης των λαών και των πολεμικών επιχειρήσεων ενάντια σε κάθε χώρα που ήθελε να ζήσει ελεύθερη».

Την ίδια στιγμή που η Λαϊκή Δεξιά δεν ήξερε πώς να απαντήσει σε όλα αυτά, θλιβερά προσκολλημένη στο τρίπτυχο «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια» που είχε εξευτελιστεί από τη Χούντα και χωρίς πραγματικό όραμα για το μέλλον, η Αριστερά τραγουδούσε «avanti popolo, bandiera rossa», Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Λοϊζο, έβλεπε το «1900» του Bertolucci και διάβαζε Ρίτσο, Λουντέμη και τα Άπαντα του Λένιν, δείχνοντας μια εικόνα προόδου, επαναστατικότητας και ονείρων, που καμία σχέση δεν είχε με τη μονολιθική και απολυταρχική φύση των Κομμουνιστικών καθεστώτων που την κατεύθυναν. Πώς περιμένατε να αντιδράσουν οι 20χρονοι εκείνης της εποχής, όταν το Αριστερό αφήγημα απευθυνόταν στο θυμικό τους και τα συναισθήματά τους; Σε θυμάμαι Θανάση μου, να μου περιγράφεις ενθουσιασμένος, ξανά και ξανά, σκηνές από το «Sweet Movie» του Μακαβέγιεφ, που είχες δει στο ΑΣΤΥ, στην Κοραή.

Τα παιδιά κάτω στον κάμπο

κυνηγάνε τους αστούς

πετσοκόβουν τα κεφάλια

από εχθρούς και από πιστούς.

Το 1981, η Αριστερά είχε προετοιμάσει ένα ισχυρό και πειθαρχημένο κομματικό στρατό που την καθιστούσε υπολογίσιμη πολιτική δύναμη, δυσανάλογα ισχυρή ως προς τα εκλογικά της ποσοστά. Γνώριζαν καλά ότι οι συνθήκες κάθε άλλο παρά ευνοϊκές θα ήταν πια για ένοπλο αγώνα, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να αποκτήσει μια ακλόνητη επιρροή στα εργατικά συνδικάτα, τις φοιτητικές οργανώσεις και τα πολιτιστικά σωματεία. Έτσι, με την έλευση του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, μπορεί να μην συγκέντρωσε το πολυπόθητο 17% για να μπει στη «δεύτερη κατανομή», αλλά ήταν έτοιμη να παίξει το παιχνίδι της σε όλα τα μέτωπα και σε ένα «γήπεδο» πολύ πιο δεκτικό από το προηγούμενο.

(Αύριο η συνέχεια)

Κώστας Κάπος

Δημοσίευση: Μαρτίου 13, 2022