Σπάνιο, ιστορικό, φωτογραφικό υλικό από τον Ισθμό της Κορίνθου και τη δίολκο (φώτο)

Ο Ισθμός της Κορίνθου αποτελεί το κατεξοχήν στρατηγικό σημείο της Ελλάδας κι ένα από τα σημαντικότερα της Ανατολικής Μεσογείου.

“Η Δίολκος (ορθό και ως αρσενικό: ο Δίολκος) ήταν ο ειδικής κατασκευής πλακόστρωτος δρόμος που συνέδεε τις δύο άκρες του Ισθμού της Κορίνθου και πάνω στον οποίο σύρονταν κατά την αρχαιότητα από δούλους τα πλοία από τον Κορινθιακό στον Σαρωνικό Κόλπο και αντίστροφα.

από το πέρασμα των πολυτάραχων ακρωτηρίων Μαλέα και Ταινάρου. Η Δίολκος πρέπει να κατασκευάσθηκε είτε στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., είτε, το πιθανότερο, στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος στην Κόρινθο ήταν ο Περίανδρος.

Ως το 1956, οπότε άρχισαν ανασκαφικές εργασίες στην περιοχή του Ισθμού της Κορίνθου για την αποκάλυψη της Διόλκου, είχαν εκφρασθεί από τους νεότερους μελετητές διάφορες γνώμες σχετικά με τη θέση και τη μορφή της. Ο Φρέιζερ θεωρούσε ότι η Δίολκος θα έπρεπε να είχε τη μορφή «τροχιοδρόμου» (tramway), στηριζόμενος στην παρατήρηση ενός μικρού τμήματος που είχε διατηρηθεί κοντά στη γέφυρα της διώρυγας (από την αναφορά του Παυσανία). Στη Δίολκο είχε αποδώσει και ο Φάουλερ (Corinth, τ. Ι, σ. 50) ένα άλλο τμήμα οδού στο πελοποννησιακό έδαφος, στο στόμιο της διώρυγας προς τον Κορινθιακό Κόλπο. Οι ανασκαφές του Ν. Βερδελή όμως απεκάλυψαν ένα αρκετά μεγάλο τμήμα της Διόλκου και έλυσαν τις απορίες που συνδέονταν με αυτή.

Πρώτα-πρώτα, προσδιορίσθηκε η ακριβής διαδρομή την οποία ακολουθούσε: Ξεκινούσε στον Κορινθιακό από το σημείο όπου σήμερα βρίσκεται ο σηματοδότης για τα πλοία που κατευθύνονται προς τη διώρυγα, προχωρούσε για ένα διάστημα προς τα ανατολικά και από εκεί στρεφόταν προς τα βορειοανατολικά και πάλι προς τα νοτιοανατολικά, ώσπου κατέληγε στον Σαρωνικό Κόλπο ανατολικά της διώρυγας, στο σημερινό Καλαμάκι Κορινθίας, τον αρχαίο Σχοινούντα, όπως ακριβώς αναφέρει ο Στράβων.

Η Δίολκος δεν ακολουθούσε ευθεία γραμμή, αλλά είχε στροφές, επειδή το έδαφος παρουσιάζει αρκετή κλίση, με υψόμετρο μέχρι 90 μέτρα περίπου, οπότε θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη η μεταφορά των πλοίων. Τα εμπορικά πλοία δεν μεταφέρονταν φορτωμένα, αλλά άφηναν τα εμπορεύματά τους στις Κεγχρεές ή το Λέχαιον, ανάλογα με την κατεύθυνσή τους. Με αυτή τη σημασία μόνο μπορούν να ερμηνευθούν οι πληροφορίες του Πλίνιου και του Ησύχιου, οι οποίοι τοποθετούσαν την αρχή και το τέλος της Διόλκου στα δύο αυτά λιμάνια.

Παρότι δεν αποκαλύφθηκε ολόκληρο το μήκος της Διόλκου, οι ανασκαφικές έρευνες τερματίστηκαν, καθώς η πιο εκτεταμένη ανασκαφή ήταν και δύσκολη εξαιτίας των επιχώσεων από τα μπάζα της τομής της Διώρυγας, και επιζήμια για τα καλλιεργούμενα χωράφια της περιοχής”.

Στις φωτογραφίες που ακολουθούν:
- Τα εγκαίνια της Διώρυγας. Βλ. nautilia.gr. Αριστ.
- Πέρασμα του Ισθμού το 1937 και πάνω ένα ομόλογο “εις χρυσόν εγγυημένον”. Βλ korinthos.grslide και athan.dra.sch.gr.
- Άποψις Εργοταξίου, έργο του Λεωνίδα Χαϊκάλη. Βλ.korinthia.net.
- Γερμανοί στρατιώτες επιβιβασμένοι σε πλοίο που ετοιμάζεται να διασχίσει τον Κορινθιακό Κόλπο δηλώνουν με τη σημαία τους την παρουσία τους στη Luftwaffe (23 Μαΐου 1943). Φωτ. AP.
- Κατάληψη της Διώρυγας από το γερμανικό στρατό και… σήματα στον Κορινθιακό Κόλπο προς τις φίλιες δυνάμεις. Βλ. by pebe.flickr. και Bundesarchiv.
- Αεροφωτογραφίες του γερμανικού επιτελείου (πιθανόν πριν την επίθεση). Βλ. wwii-photos-maps.com.
- Η ανατίναξη της Διώρυγας από τις γερμανικές δυνάμεις το 1944, κατά τη διάρκεια της αποχώρησής τους. Βλ. HyperWar- The German Campaigns in the Balkans (Spring 1941)–Part III, ibiblio.org, Ιboraeinai.blogspot.com και diolkos.blogspot.com.
- Εργασίες αναστήλωσης της Διώρυγας μετά τον πόλεμο. Βλ. sfw.so, Ιboraeinai.blogspot.com και loc.gov.

Δημοσίευση: Απριλίου 27, 2017