Π. Ρέππας: ΥΕΤΟΣ 4

ΥΕΤΟΣ 4

Γενική τοποθέτηση

(συνέχεια από το προηγούμενο)

Παραγωγικές κατευθύνσεις

Όπως είπαμε, πρωταρχικός στόχος είναι η επαναλειτουργία των αργούντων, ή υπολειτουργούντων παραγωγικών μονάδων, αλλά και η διάσωση των υπολοίπων. Τα κυριότερα προβλήματα είναι η καθίζηση της εσωτερικής αγοραστικής δύναμης και η διατήρηση του υψηλού κόστους λειτουργίας. Οι προτάσεις των προηγούμενων κεφαλαίων βοηθάνε στην επίλυση αυτών των προβλημάτων, αλλά στην πράξη η κατάσταση είναι πολύ περίπλοκη.

Πολλές μονάδες είναι αδύνατον να επαναλειτουργήσουν με το ίδιο αντικείμενο, γιατί ούτε υπάρχει επαρκής εσωτερική αγορά, ούτε είναι εφικτές οι εξαγωγές. Γι αυτό πρέπει να αλλάξουν αντικείμενο. Π.χ. η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιστραφεί μέχρι πλήρους αποκατάστασης της αγοράς. Πολλές μονάδες που υπολειτουργούν, ή έκλεισαν, δεν μπορούν να στραφούν στις εξαγωγές, γιατί η σχέση βάρους, όγκου και τιμής είναι απαγορευτική για μακρές μεταφορές (π.χ. αδρανή υλικά). Φυσικά η επανεκκίνηση της οικονομίας, τα δημόσια έργα κ.λ.π. μπορούν να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών, αλλά όχι τόσο, όσο είναι απαραίτητο για την πλήρη απασχόληση του παραγωγικού μας δυναμικού. Ετσι θα μπορούσε μέρος αυτού να στραφεί στην παραγωγή βιομάζας και χούμου με κάποιες αλλαγές και προσθήκες στον εξοπλισμό.

Αυτήν την στιγμή ισχύει το εξής παράδοξο. Παρά το ότι ως χώρα έχουμε μεγάλο έλλειμμα χούμου, ακόμα και οι υπάρχουσες μονάδες παραγωγής φυτοχωμάτων και βιολογικών λιπασμάτων παραπαίουν!!!! Οι μονάδες αυτές ουσιαστικά απευθύνονται μόνο στις πολύ ερασιτεχνικές καλλιέργειες του μπαλκονιού και του οικιακού κήπου και φυσικά η κρίση τις κατάστρεψε κι αυτές. Εγώ δεν μιλάω για γλαστρούλες και λουλούδια, αλλά για την σταδιακή μετατροπή του συνόλου της αγροτικής μας οικονομίας σε οικολογική (που φυσικά δεν μπορεί να γίνει με αυτά τα απισχνασμένα χώματα. Χρειάζεται βελτίωση με πολύ μεγάλες ποσότητες χούμου).

Η ευκαιρία είναι μοναδική, γιατί μόνο μία τέτοια οικονομική καταστροφή θα μπορούσε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις γι αυτό. Τα χαμηλά μεροκάματα, αλλά κυρίως η αναγκαστική μεταστροφή σε ταπεινές εργασίες, μπορούν να μας δώσουν το απαραίτητο επιπλέον ανθρώπινο δυναμικό, που χρειάζεται. Υπάρχει δε και ο κύριος μηχανολογικός εξοπλισμός, που μένει αργός. Στα χρόνια που προηγήθηκαν μικροί και μεγάλοι επενδυτές αγόραζαν χωματουργικά μηχανήματα και φορτηγά, αλλά οι τιμές ήταν απλησίαστες για ιδιωτικά εγγειοβελτιωτικά έργα. Τώρα ο αγροτικός τομέας είναι αυτός που μπορεί και πρέπει να δώσει δουλειά σε πολλά από αυτά τα μηχανήματα. Φυσικά δεν μπορούν να γίνουν μεγάλες κονόμες για τους ιδιοκτήτες αυτού του εξοπλισμού, αλλά σίγουρα είναι συμφερότερη λύση από την αργία.

Οσο για δημόσια έργα, εννοώ κυρίως έργα αγροτικών, ενεργειακών και βιομηχανικών υποδομών. Ετσι λοιπόν έχουμε ήδη τον βασικό μηχανολογικό εξοπλισμό, που χρειαζόμαστε γι αυτό το τεράστιο εγχείρημα (την μετατροπή της αγροτικής οικονομίας σε οικολογική). Η μετατροπή αυτή θα αυξήσει πολύ τις θέσεις εργασίας, όχι μόνο στην καθαυτό αγροτική οικονομία, αλλά και στην συναφή βιομηχανία, το εμπόριο, τον τουρισμό, τις υπηρεσίες. Βεβαίως δεν πρόκειται για εντελώς καινούργιες θέσεις εργασίας, καθώς η αύξηση (για παράδειγμα) των θέσεων εργασίας στην παραγωγή βιομάζας, χούμου και οικολογικών λιπασμάτων, θα συνοδεύεται από αντίστοιχη μείωση (μέχρι μηδενισμού) των θέσεων εργασίας στα χημικά λιπάσματα. Αυτό θα συμβεί σε όλους τους επί μέρους τομείς, αλλά το ισοζύγιο των θέσεων εργασίας θα είναι πολύ θετικό.

Είναι αυτονόητο, ότι η μετατροπή της οικονομίας μας γενικότερα (όχι μόνο της αγροτικής) σε οικολογική, θα ωφελήσει καταλυτικά τον τουρισμό. Παρά το ότι δεν είμαι λάτρης της τουριστικής οικονομίας, αναγνωρίζω, ότι αυτήν την περίοδο είναι μία πραγματική συναλλαγματική διέξοδος για την Ελλάδα και επιπλέον μπορεί να προσφέρει μεγάλη αγορά και σημαντική προστιθέμενη αξία στα οικολογικά προϊόντα που θα παράγουμε. Είναι πολύ προτιμότερο να κάνουμε τις «εξαγωγές» μας εντός επικράτειας και να μην έχουμε ανάγκη καμία αλυσίδα, κανέναν εμπορικό κολοσσό του εξωτερικού. Ο τουρισμός μπορεί να βοηθήσει καταλυτικά την μεταστροφή μας στην οικολογική οικονομία στα πρώτα της δύσκολα βήματα.

Δίνω τεράστια σημασία στην επιτυχία ενός τομέα της οικονομίας (τον τουρισμό) που όπως είπα δεν πολυσυμπαθώ (ίσως γιατί το παρακάναμε) γιατί είναι στρατηγικότατης σημασίας για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Με λίγα λόγια, αυτά τα όπλα έχουμε, με αυτά θα πολεμήσουμε. Αλλά πρέπει να πολεμήσουμε με μυαλό και σύνεση. Τα έργα μόστρας, για τα οποία πετάχτηκαν δισεκατομμύρια με το τσουβάλι, όχι μόνο δεν ομόρφυναν την Ελλάδα, αλλά πολλές φορές την ασχήμισαν κιόλας και σε καμία περίπτωση δεν έπιασαν τα λεφτά τους. Τώρα τα όποια λεφτά του κράτους πρέπει να πέσουν σε άλλους τομείς. Μην ξεχνάμε όμως, ότι με πολύ λίγα λεφτά, ένα γουστόζικο βάψιμο και μία ποικιλία διακοσμητικών φυτών μπορούν να διορθωθούν πολλές ασχήμιες και να αλλάξουμε φτηνά, γρήγορα και εύκολα την εικόνα. Ας αφήσουμε όμως και τον ιδιωτικό τομέα, να επενδύσει, όπως νομίζει σε σχέση με την εικόνα.

Εγώ λέω, ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι πολύ όμορφη· αυτό που χρειάζεται κατ αρχάς είναι καθαριότητα παντού. Όχι εδώ γκλαμουριά και δίπλα σκουπιδότοπος. [Αυτά τα δυό πάνε πακέτο στις τριτοκοσμικές χώρες, που φυσικά δεν θέλουμε να ανήκουμε.] Η επιλογή που προτείνω για την κατεύθυνση του τουρισμού, είναι ο οικογενειακός τουρισμός, ο περιηγητικός, ο πολιτιστικός, ο γαστριμαργικός και γενικά εκείνος που δεν μας αλλοιώνει κοινωνικά και ηθικά (όπως ο τζογοτουρισμός, ο πορνοτουρισμός και ο αλητοτουρισμός). Ας αφήσουμε αυτές τις κατηγορίες στους ανταγωνιστές μας.

Εμείς ας προσφέρουμε καθαριότητα, ασφάλεια, υγιεινές συνθήκες και τροφές, αυθεντικότητα, φυσική ομορφιά, ανεπιτήδευτη ευγένεια, εξυπηρετικές δημόσιες υπηρεσίες. Αυτά που χρειαζόμαστε για τον τουρισμό, τα χρειαζόμαστε και για εμάς τους ίδιους. Δεν θα είναι ελκυστικό για τον τουρίστα, να μην πληρώνει παντού; Στα διόδια, στα αστικά, στις άμεσες βοήθειες; Ότι γλιτώσει από αυτά, δεν θα μας τα ακουμπήσει αλλού και θα φύγει κατευχαριστημένος; Υπάρχει καλύτερη διαφήμιση από αυτό; Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΕΝΤΕΛΩΣ ΤΖΑΜΠΑ.

Βεβαίως χρειάζονται ικανά στελέχη, αλλά πού; Στον ιδιωτικό τομέα. Την μεγαλύτερη ζημιά την κάνει το υπουργείο τουρισμού με το ψευτοέργο του (δηλαδή τις σπατάλες) στην «προώθηση» του Ελληνικού τουρισμού. Την προώθηση του Ελληνικού τουρισμού, πρέπει να την αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας με δικά του έξοδα. Πρέπει όμως να διευκολυνθεί γι αυτό. Ετσι ενώ ο τομέας του τουρισμού γενικότερα χαρακτηρίζεται φορολογικά «υψηλής αποδοχής», το τμήμα του που αφορά την προώθηση του στο εξωτερικό (ταξιδιωτικά γραφεία, αεροπορικές εταιρείες, επιβατικά, φέρρυ, κρουαζιερόπλοια κ.λ.π.) θα χαρακτηριστεί «εθνικής προτεραιότητας».

Αυτό που χρειάζεται η υγιής επιχειρηματικότητα, δεν είναι οι χαριστικές ρυθμίσεις, η προνομιακή μεταχείριση, ούτε καν οι επιδοτήσεις, που συχνά αλλοιώνουν τον υγιή ανταγωνισμό. Είναι ο εξορθολογισμός της δημόσιας διοίκησης και του φορολογικού συστήματος. Ας τα κάνει αυτά το κράτος και δεν χρειάζεται άλλη «υποστήριξη» ο τουρισμός. Οι επιχειρηματίες ξέρουν καλύτερα από τον καθένα, πως θα τον προωθήσουν και θα το κάνουν με το σωστό κοστολόγιο, αν δεν κουβαλάνε φορολογικά το πλήθος των γραφειοκρατών του υπουργείου.

Όπως είπα και στο περί ανεργίας κεφάλαιο (ΥΕΤΟΣ 1) η πληθώρα έκτατων δημοσίων υπαλλήλων στην αρχή, μπορεί να βοηθήσει με πολλούς τρόπους τον τουρισμό (πλην της καθαριότητας και της ασφάλειας) βοηθώντας και μεγάλο πλήθος νέων να ασκήσουν ταλέντα και ικανότητες (και κάποιοι από αυτούς να βρίσκουν πιο μόνιμες εργασίες σχετικές με αυτά).

Εν τέλει όμως ο τουρισμός είναι το μέσο (για να πάμε παραπέρα) όχι ο αυτοσκοπός της Ελληνικής οικονομίας. Αυτοσκοπός πρέπει να γίνει η απόλυτη αυτάρκεια σε ενέργεια και τρόφιμα και η μεγαλύτερη δυνατή επάρκεια στους απαραίτητους εξοπλισμούς. Ακόμα κι αν παραμείνουμε στην ΕΕ και την ευρωζώνη ισχύει αυτό, γιατί ποτέ δεν πρέπει να ξαναστηριχτούμε σε ξένα δεκανίκια.

Ενέργεια

Αν και το κόστος λειτουργίας των ΑΠΕ είναι μικρότερο από τις θερμοηλεκτρικές μονάδες, το συνολικό κόστος ανά kwh είναι μεγαλύτερο λόγω ακριβότερων εγκαταστάσεων και εξοπλισμού και στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών λόγω γρήγορης γήρανσης και αντικατάστασης του εξοπλισμού. Το μειονέκτημα όμως μπορεί να γίνει πλεονέκτημα, αν αναπτύξουμε τεχνολογία και βιομηχανία παραγωγής ενεργειακού εξοπλισμού.

Σίγουρα δεν μπορούμε να αναπτύξουμε ταυτόχρονα πολλούς τεχνολογικούς τομείς, για αυτό πρέπει να επιλέξουμε ποιοι αποτελούν εθνική προτεραιότητα και να προσπαθήσουμε να ειδικευτούμε σε αυτούς. Προφανώς χρειαζόμαστε συνεργασίες, ιδιαίτερα αν βρεθούμε εκτός ΕΕ. Όμως είναι καταφανές πλέον, ότι υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές, ενδεχομένως συμφερτικότερες από την ΕΕ. Για την ακρίβεια η μόνη τεχνογνωσία, που αποκτήσαμε από την ΕΕ, είναι η «τεχνογνωσία» της γραφειοκρατίας. Κατά τα άλλα γίναμε απλά πελάτες της δικής τους ακριβής τεχνολογίας.

Αντίθετα η αποβιομηχάνιση, που επέβαλε η ευρωοικονομία των «υπηρεσιών» μας αποστέρησε ένα πολυτιμότατο εθνικό κεφάλαιο: τους ειδικευμένους βιομηχανικούς χειριστές και τεχνίτες. Οσο δούλευε η βαριά βιομηχανία, δεν παρήγαγε μόνο προϊόντα, αλλά και ειδικευμένους τεχνίτες, καθώς οι παλαιότερες γενεές εκπαίδευαν τις καινούργιες. Τώρα που έσπασε αυτή η αλυσίδα τεχνικής εκπαίδευσης, αν αργήσουμε να την ξαναδέσουμε, θα είναι δυσκολότερο να ξαναστήσουμε την Ελληνική βιομηχανία, πολύ περισσότερο δε να επεκταθούμε σε νέους τομείς.

Οι ειδικευμένοι τεχνίτες της βιομηχανίας που έχουμε, είναι το πολυτιμότερο εργατικό δυναμικό και η μαγιά για το μελλοντικό υψηλής παραγωγικότητας εργατικό δυναμικό.

Θα ήταν πολύ ανόητο, να μην εκμεταλλευτούμε στο έπακρον τα ενεργειακά μας πλεονεκτήματα στις ΑΠΕ. Στον τομέα των φωτοβολταϊκών υπάρχει ήδη τεχνογνωσία, ειδικευμένο προσωπικό και αρκετές εταιρείες παραγωγής εξοπλισμού. Η συνολική παραγωγική τους δυνατότητα είναι ακόμα μικρή σε σχέση με αυτήν που χρειάζεται ένα πολύ μεγάλο εθνικό σχέδιο ανάπτυξης των ΑΠΕ, αλλά και αυτή δεν καλύπτεται πλήρως από τις πωλήσεις. Δυστυχώς κινδυνεύουν από την αλλοπρόσαλλη και αντεθνική πολιτική των Ελληνικών κυβερνήσεων. Η «εύνοια» που χρειάζεται η Ελληνική βιομηχανία, δεν είναι τίποτε παραπάνω από όσα ήδη αναφέρθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια. Απλά χαρακτηρίζεται τομέας «εθνικής προτεραιότητας» με την ανάλογη φορολογική αντιμετώπιση σε όλους τους φόρους. Ειδικά μέσω ΦΠΑ μηδενικού για τον Ελληνικής κατασκευής εξοπλισμό και πολύ υψηλού για τα εισαγόμενα, σταματάμε τον Κινέζικο και κάθε ξένο ανταγωνισμό.

Το σύστημα των επιδοτήσεων γενικότερα μόνο στρεβλώσεις και αδικίες προσφέρει και ειδικότερα στα φωτοβολταϊκά, όπου ξεφύτρωσαν χιλιάδες μικροπαραγωγοί σε βάρος των καταναλωτών. Η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών πρέπει να γίνει στην βάση εθνικού χωροταξικού σχεδίου, που θα εκμεταλλεύεται εκτάσεις χαμηλής, ή μηδενικής παραγωγικότητας. Η αξιοποίηση των στεγών, κυρίως μεγάλων βιομηχανικών κτιρίων πρέπει να συνεχιστεί, αλλά όχι βασισμένη σε παράλογες επιδοτήσεις.

Γενικότερα στις προτάσεις μου δεν περιλαμβάνονται οι επιδοτήσεις της ΕΕ, γιατί δεν συμβαδίζουν πλήρως (οι προτάσεις) με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία και πρακτικές. Παρότι δεν είναι αυτοσκοπός η έξοδος από την ΕΕ, είμαι υποχρεωμένος, να λογαριάσω τα πράγματα χωρίς την ΕΕ και τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής πολιτικής. Αν είναι να μείνουμε, εννοείται, ότι δεν πρέπει να αλλάξουμε μόνο εμείς, αλλά και εκείνοι.

Ως επιδότηση των ΑΠΕ λογαριάζω μόνο, ότι ποσά προκύψουν από την πώληση δικαιωμάτων στο Διεθνές Σύστημα Αγοράς Ρύπων (ΔΣΑΡ) από την σταδιακή μείωση (μέχρι μηδενισμού) των ρυπογόνων ενεργειακών μονάδων και αυτά βέβαια πρέπει να τα πάρει η ΔΕΗ. Εννοείται, ότι η Ελλάδα πρέπει να πρωτοστατήσει στην αυστηροποίηση του ΔΣΑΡ και την ένταξη σε αυτό και των πυρηνικών μονάδων, καθώς θα έχουμε πολλαπλά συμφέροντα από αυτό.

Κύριοι φορείς της ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών, μοιραία θα είναι μεγάλες ενεργειακές βιομηχανίες και πρώτα από όλους η ΔΕΗ, που θα αντικαταστήσει σιγά σιγά τον λιγνίτη με ΑΠΕ και φυσικό αέριο. Η μαζικοποίηση της παραγωγής εξοπλισμού και εγκατάστασης μονάδων ΑΠΕ, σε συνδυασμό με την φορολογική ατέλεια, θα μειώσουν εξαιρετικά το κόστος εγκατάστασης και θα κάνουν ιδιαίτερα την «ηλιακή» τεχνολογία ανταγωνιστική με τις συμβατικές μορφές ενέργειας. Στα αναλυτικά άρθρα θα εξειδικεύσω περισσότερο τις προτάσεις μου για τις ΑΠΕ και κυρίως την ηλιακή.

Όπως είπα ήδη, είμαστε πολύ μικρή χώρα, για να μπορούμε να ειδικευτούμε σε πολλούς τομείς υψηλής τεχνολογίας, γι αυτό πρέπει να επιλέξουμε τις στρατηγικές μας. Οι ΑΠΕ είναι πολλές· εμείς πρέπει να στοχεύσουμε κυρίως σε αυτές, που έχουμε συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως η μεγάλη ηλιοφάνεια. Υπάρχουν περιθώρια τεχνολογικής βελτίωσης και αύξησης της απόδοσης των φωτοβολταϊκών. Π.χ. η θερμοηλεκτρική εκμετάλλευση (σε μικτές φωτοβολταϊκές και ηλιοθερμοηλεκρικές μονάδες) της αυξημένης θερμοκρασίας των πάνελ (η οποία μειώνει την απόδοση των φωτοβολταϊκών), η δημιουργία κυψελών και πάνελ με μεγαλύτερο χρόνο ζωής και μεγαλύτερη απόδοση, η πλήρης ανακύκλωση των εξοπλισμών, συμπληρωματικές τεχνολογίες αποθήκευσης και μεταφοράς της ενέργειας κ.λ.π..

Οι δυνατότητες μόνο από την ηλιακή ενέργεια μας επιτρέπουν να καλύψουμε όλες μας τις ανάγκες από αυτήν, αλλά έχουμε και άλλες ΑΠΕ, καθώς και το φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο είναι το κυριότερο περιουσιακό στοιχείο του κράτους αυτήν την στιγμή και αν μας το πάρουν κι αυτό, μέχρι να βρεθεί και να αναλάβει η (υποθετική) πατριωτική κυβέρνηση (που θα εφάρμοζε αυτό το πρόγραμμα) τότε θα είναι σχεδόν αδύνατο, να βγούμε από την κρίση με ομαλές διαδικασίες.

Όπως έχουν τα πράγματα, είναι αδύνατον να το εκμεταλλευτούμε μόνοι μας και για οικονομικούς και για τεχνολογικούς και για γεωστρατηγικούς λόγους. Πρέπει να συνεργαστούμε με Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο και φυσικά με μεγάλες εταιρείες του κλάδου. Η σημερινή κωλυσιεργία είναι πολύ καλή και η πρεμούρα πολλών για την άμεση έναρξη των εργασιών ύποπτη. Το κεφάλαιο αυτό δεν πρέπει να το διαχειριστεί ούτε ο Τσίπρας, ούτε ο Μητσοτάκης, γιατί είναι από τις τελευταίες ελπίδες μας. Δυστυχώς δεν υπάρχει στον ορίζοντα η εναλλακτική λύση και με αυτά τα άρθρα προσπαθώ να συμβάλλω στην δημιουργία της. Ας ελπίσουμε, ότι δεν είναι ήδη πολύ αργά, αλλά η ελπίδα δεν φτάνει, χρειάζεται και προσπάθεια…

Αγροτική οικονομία

Η αγροτική οικονομία είναι ένας πολύ παράξενος τομέας της οικονομίας, γιατί αν και φέρνει τα λιγότερα χρήματα από όλους, είναι ίσως ο σημαντικότερος. Δεν είναι του παρόντος κεφαλαίου να το αναλύσω αυτό· αυτό που έχει σημασία προς το παρόν, είναι να τονίσουμε την ανάγκη αυτάρκειας σε τρόφιμα και αγροτικές πρώτες ύλες, γιατί οι καιροί είναι πολύ χαλεποί.

Από όσα ήδη είπα, προκύπτει το αμοιβαίο όφελος και η αλληλεξάρτηση με τον τουρισμό, την βιομηχανία και το εμπόριο. Η στροφή όμως στην οικολογική οικονομία δυστυχώς δεν μπορεί να γίνει αυτόματα. Αυτό που μπορεί και πρέπει να γίνει άμεσα είναι το νομοθετικό πλαίσιο, που θα επιτρέψει την σταδιακή μετατροπή της αγροτικής και γενικότερα της οικονομίας σε οικολογική και φυσικά η ανάπτυξη της συναφούς έρευνας.

Ούτε εδώ πιστεύω στο καθεστώς των επιδοτήσεων (οι οποίες άλλωστε θα κοπούν, αν μας διώξουν από την ΕΕ). Αν δεν κοπούν όμως, πρέπει να δίνονται με μοναδικό κριτήριο τις φορολογημένες πωλήσεις των παραγωγών. Κάθε άλλος τρόπος αποτελεί αδικία και στρέβλωση της αγοράς.

Ο κύριος όμως τρόπος ενίσχυσης των αγροτών και ειδικότερα των οικολόγων θα είναι η φορολογική πολιτική και η ασφάλιση της παραγωγής. Γενικότερα για τα αγροτικά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, ή σημαντικής αξίας για την οικονομία, θα ισχύουν οι χαμηλοί συντελεστές ΦΠΑ 2 -5 και 10%. Ειδικά για τα αντίστοιχα οικολογικά θα ισχύουν οι συντελεστές 0 και 2%. Η ασφάλιση (ΕΛΓΑ) θα επιβαρύνει την τιμή των προϊόντων και τον αγοραστή. Η πιστοποίηση των οικολογικών προϊόντων θα γίνεται από δημόσιο φορέα (δωρεάν για τον αγρότη) και θα βαρύνει επίσης τα τιμολόγια και τους αγοραστές αυτών προϊόντων. Δωρεάν επίσης θα παρέχεται πραγματική και επαρκής γεωπονική και κτηνιατρική βοήθεια στους αγρότες. Ο εξοπλισμός και τα εφόδια θα βαρύνονται με πολύ χαμηλό ΦΠΑ και η σχετική βιομηχανία θα είναι τομέας «εθνικής προτεραιότητας», πλην εκείνης που αφορά εξοπλισμό και εφόδια αποκλειστικά συμβατικής καλλιέργειας.

Σταδιακά και όσο οι υποδομές της οικολογικής οικονομίας θα αυξάνονται, η φορολογική και επιδοματική πολιτική θα γίνεται δυσμενέστερη για τους συμβατικούς αγρότες προς όφελος των οικολόγων, ώστε να επιταχυνθεί η μεταστροφή της οικονομίας.

Στο σημείο αυτό θέλω να αναφερθώ στους συνεταιρισμούς και το συνεταιριστικό «κίνημα», που αποδείχτηκε μία φενάκη. Στο μόνο που «βοήθησε» ήταν τα βολέματα, οι λοβιτούρες και η καλλιέργεια πνεύματος ανευθυνότητας στους αγρότες. Οι ασαφείς ψευτοδημοκρατικοί όροι του «συνεταιρίζεσθαι» κατέστησαν τους συνεταιρισμούς όργανα διασπάθισης των αγροτικών ενισχύσεων και φορείς στείρου κουτοπόνηρου συνδικαλισμού.

Πρέπει να δοθεί μία τελευταία ευκαιρία εξυγίανσης του αγροτικού τομέα και των συνεταιρισμών. Όπως ξέρουμε, όλοι οι συνεταιριστές έχουν από ένα ισοδύναμο εταιρικό μερίδιο στον συνεταιρισμό, που συμμετέχουν. Οι συνεταιρισμοί λοιπόν θα μετατραπούν σε εταιρείες, εκδίδοντας ίσο αριθμό μετοχών για όλους τους συνέταιρους. Για τα κεφάλαια, που πρέπει να επενδυθούν, θα εκδίδονται κανονικά νέες μετοχές, που θα τις παίρνουν όσοι βάζουν τα λεφτά. Σε πρώτη φάση μπορεί να βάλλει και το κράτος κάποια λεφτά σε ορισμένες περιπτώσεις, παίρνοντας προσωρινά κάποιες μετοχές, για να τις πουλήσει. Το κράτος επίσης θα συμμετέχει και μέσω εκτάσεων και υποδομών, που μπορεί να παραχωρεί στις αγροτικές εταιρείες.

Πιστεύω, ότι όταν οι αγρότες δουν αυτές τις εταιρείες να λειτουργούν ορθολογικά και κερδοφόρα, θα αρχίσουν να συστήνουν καλλιεργητικές εταιρείες, φτιάχνοντας πιο βιώσιμες εκμεταλλεύσεις, ενδεχομένως και μικτές αγροτοβιοτεχνικές επιχειρήσεις μαζί με άλλους επαγγελματίες και επιχειρηματίες.

Οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, είτε ατομικές, είτε εταιρικές, δεν πρέπει να γιγαντώνονται και μάλιστα σε βάρος αγροτών, που ατύχησαν, ή στραβοπάτησαν. Τα κέρδη από τις κερδοφόρες εκμεταλλεύσεις πρέπει να διοχετεύονται στον δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα της οικονομίας και όχι να δημιουργούνται τσιφλίκια. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα βοηθήσει και η Ελληνοποίηση της εργασίας στον αγροτικό τομέα, αλλά και το γεγονός, ότι ποτέ δεν πρόκειται να γίνει (ο βασικός αγροτικός τομέας) μία εξαιρετικά επικερδής επένδυση. Το πράγμα πρέπει να σταθμιστεί με μεγάλη σύνεση, ώστε να συμφέρει τον αγρότη, όσο μέγεθος εκμετάλλευσης μπορεί να δουλέψει ο μόνος του, ή με λίγους καλούς εργάτες.

Δεν νομίζω, ότι χρειάζονται και άλλα (πέραν όσων ανέφερα) για να επιτευχθεί αυτό, γιατί (τα μέτρα όλων των σχετικών κεφαλαίων) μπορούν να εξασφαλίσουν τον έντιμο και εργατικό αγρότη, αλλά δεν θα τον κάνουν και πλούσιο, ούτε αφήνουν περιθώρια για επιχειρηματίες και μεγαλοεπιχειρηματίες στον κυρίως αγροτικό τομέα. Οι αγρότες ξέρουν καλά, ότι χωρίς τις στρεβλώσεις της επιδοτούμενης οικονομίας δεν είναι εύκολο πλέον να μπεί κάποιος στον χώρο τους, αν δεν τους αρπάξει την γη κοψοχρονιά. Αν αγοράσει κάποιος κεφαλαιούχος γη σε φυσιολογικές τιμές, μόνο με κάποια πρωτοποριακή καλλιέργεια, ή μέθοδο, μπορεί να κάνει επιχειρηματική προκοπή. Τέτοιες περιπτώσεις όμως δεν είναι πολλές και δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά με τους παραδοσιακούς αγρότες.

Τα παραμύθια που πουλάνε πολλοί για τους «ενδιάμεσους κερδοσκόπους» για να δημιουργούν προσδοκίες σε αγρότες και καταναλωτές, δεν έχουν θέση σε μία σοβαρή αντιμετώπιση του αγροτικού προβλήματος. Το βλέπουμε και στις λαϊκές, όπου παραγωγοί και έμποροι έχουν τις ίδιες τιμές, το είδαμε και με την άδοξη κατάληξη του κινήματος αγροτών και καταναλωτών στις αρχές της κρίσης, όπου δήθεν θα καταργούσαν τους «κακούς» εμπόρους. Ποιος το εμπόδισε το «κίνημα», να εξαπλωθεί; Κανείς πέρα από τον ουτοπικό του στόχο. Μήπως δεν βοηθήθηκαν οι αγρότες με πολύ μεγάλα κεφάλαια και ατομικά και συνεταιριστικά για να πάρουν την «κονόμα» από τους εμπόρους; Ας σοβαρευτούμε· η τιμή του προϊόντος από το χωράφι στον καταναλωτή βαρύνεται με μεταφορές, αποθηκεύσεις, μεταποιήσεις, διαλογή, φύρα και πολλά άλλα. Το μόνο που μπορεί και πρέπει να μειωθεί είναι ο φόρος, αλλά και οι προσδοκίες του κόσμου. Από εκεί και πέρα σε μία πραγματικά ελεύθερη οικονομία, οποιοσδήποτε νομίζει, ότι υπάρχει κονόμα μεταξύ του αγρότη και του καταναλωτή, δεν έχει παρά να το επιχειρήσει ο ίδιος… [Εγώ πάντως το έψαξα σοβαρά σε νεότερη ηλικία και στις παχιές αγελάδες και τελικά δεν το τόλμησα.]

Γενικά μισώ τις μαγικές «λύσεις» και ξέρω, ότι οι προτάσεις μου έχουν να αντιπαλέψουν με απειράριθμες σειρήνες, που εκπορεύονται από τους «ειδικούς» της πολιτικής και της οικονομίας. Γνωρίζω, ότι τουλάχιστον αρχικά, απευθύνομαι σε πολύ λίγους, που μπορούν να μένουν ανεπηρέαστοι από τους μάγους και τους αοιδούς της εποχής μας. Ξέρω, ότι οι περισσότεροι αγρότες δεν θέλουν καν το νοικοκύρεμα, που προτείνω. Οι μεσαίοι και μεγάλοι αγρότες (που έχουν φωνή και τρακτέρ) ήσαν μια χαρά βολεμένοι στην φαυλότητα, τις επιδοτήσεις και τους συνεταιρισμούς, γιαυτό είναι και οι πιο πρόθυμοι πελάτες του κάθε πολιτικάντη «θαυματοποιού». Επειδή όμως, παρά την πονηριά τους, δεν είναι κακοί άνθρωποι και επειδή στην τελική αυτός είναι ο λαός μας, όσοι μπορούμε να στοχαστούμε με μεγαλύτερη ευρύτητα πνεύματος, πρέπει να μεταδώσουμε αυτό το πνεύμα και στους άλλους.

Όλα αυτά τα χρόνια, με τις Ευρωπαϊκές πολιτικές και επιδοτήσεις, κάναμε τον αγρότη ψευτοεπιχειρηματία –δημόσιο υπάλληλο (που περιμένει να ζήσει από τον δημόσιο -Ευρωπαϊκό κορβανά). Εβγαζαν λεφτά, αλλά δεν τα επένδυαν στην δουλειά τους, περιμένοντας το μάννα εξ ΕΕ. Δεν διανοούνταν καν, να επενδύσουν εξ ιδίων στους συνεταιρισμούς τους, περιμένοντας τα πάντα από τις επιχορηγήσεις. Ούτε καν άμισθη εργασία στο δικό τους μαγαζί δεν προσέφεραν. Αφησαν την διοίκηση των συνεταιρισμών στους πλέον επιτήδειους των χωριών, αδιαφορώντας για την εντιμότητα της διαχείρισης αυτών, μόνο και μόνο επειδή οι επιτήδειοι ήσαν καλύτεροι στο να «φέρνουν λεφτά» στον συνεταιρισμό. Ηξεραν, ότι από αυτά τα λεφτά (που προβλέπονταν για την ανάπτυξη των υποδομών και ήσαν αρκετά) τα λαμόγια έτρωγαν το μερίδιο του λέοντος, αλλά δεν τους πείραζε, γιατί «κάποια λεφτά έμεναν για το κοινό συμφέρον». Ηξεραν, ότι πολλά από αυτά τα λεφτά ήσαν δανεικά, αλλά βαυκαλίζονταν, ότι οι επιτήδειοι των ανώτερων κρατικών κλιμακίων (οι πολιτικοί) θα κατάφερναν να διαγράψουν τα χρέη…

Σε όλα τα επίπεδα επέλεγαν τα λαμόγια· από την κυβέρνηση και την βουλή, μέχρι τον δήμο και τον συνεταιρισμό (πλην εξαιρέσεων βέβαια). Ηλπιζαν, ότι παραδίνοντας τα πάντα στους πονηρούς, θα είχαν και οι ίδιοι όφελος… Καιρός να τελειώσουν όλα αυτά. Η υπευθυνότητα επιβάλλεται πλέον σε όλα τα επίπεδα (όπως θα δούμε και στα αναλυτικά άρθρα) από τους ανώτατους αξιωματούχους μέχρι τον τελευταίο πολίτη. Το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο, που προτείνω, είναι υπεραρκετό, για να εξασφαλίσει κάθε έντιμο και εργατικό επιτηδευματία (και αγρότη) μέσα στα πλαίσια της απόλυτης ισονομίας. Εταιρείες «περιορισμένης ευθύνης» και απεριόριστης λαμογιάς, όπως οι συνεταιρισμοί και οι «μη κερδοσκοπικές» εταιρείες δεν χωράνε σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο. Διαφάνεια και καθαρές εξηγήσεις παντού. Κανείς δεν χαρίζει τίποτα και κανείς δεν έχει υποχρέωση να χαρίσει τίποτα. Μήπως και τώρα δεν κοστολογούνται όλες οι παροχές των συνεταιρισμών και δεν πληρώνονται με άμεσο, ή έμμεσο τρόπο από τους αγρότες; Μήπως πάλι δεν θα είναι μέτοχοι των εταιρειών;

Ηλθε ο καιρός να ενηλικιωθούν, για να μπορούν να απολαύσουν τα πλεονεκτήματα του παρόντος σχεδίου εξόδου από την κρίση. Κάθε κρίκος της οικονομικής αλυσίδας έχει την σημασία του και το κόστος του. Σε μία πραγματικά ελεύθερη και ισόνομη οικονομία, η ίδια η αγορά θα ρυθμίσει και το εύλογο κόστος κάθε κρίκου. Ποια διαφορά έχουν για τους αγρότες τώρα τα ιδιωτικά λιοτρίβια από τα συνεταιριστικά; Καμία· αντίθετα, αν γίνουν εταιρείες, οι μέτοχοι αγρότες θα έχουν μέρισμα και λόγους να ελέγχουν την εύρυθμη λειτουργία των εταιρειών τους, καθώς πλέον δεν θα μοιράζονται μόνο τα κέρδη, αλλά και τις ζημίες.

Αγρότες πρέπει να παραμείνουν και να γίνονται εκείνοι που αγαπούν την φύση, την ελευθερία και δεν θέλουν να είναι ούτε επιχειρηματίες, ούτε υπάλληλοι. Θέλουν να ζούν από αυτό που παράγουν οι ίδιοι. Για αυτήν την κατηγορία αγροτών (δηλαδή, τους περισσότερους) θα πρέπει να υπάρχουν ασφαλιστικές πρόνοιες, εφόσον και οι ίδιοι τηρούν τα προβλεπόμενα. Δηλαδή τιμές ασφαλείας και εξασφαλισμένη πώληση του συνόλου της παραγωγής, εάν οι επιλογή των καλλιεργειών και των μεθόδων συμβαδίζει με τις οδηγίες του κράτους. Δεν απαγορεύονται και οι επιχειρηματίες –αγρότες, αλλά το προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο δημιουργεί τέτοιες οικονομικές συνθήκες, που μόνο σε πρωτοποριακές καλλιέργειες και με πολύ υψηλές επενδύσεις υποδομών και εξοπλισμών μπορούν να κάνουν προκοπή.

…συνεχίζεται…

Π. Ρέππας

Δημοσίευση: Φεβρουαρίου 04, 2017