Ναζί και Κομμουνιστές: Τα δύο ανδρείκελα του σοσιαλισμού και του ολοκληρωτισμού

Ναζί και και σοβιετικοί στρατιώτες χαριεντίζονται μετά την κατάληψη και των διαμελισμό της Πολωνίας από τους Χίτλερ και Στάλιν το 1939.

Από Μιχάλης Γκουντής

το ανδρείκελο του σοσιαλισμού ήταν το ίδιο για τους ναζί και τους σοβιετικούς. τα καταδικασμένα φουλάρια του σοβιετικού μαρξισμού μπορούν να αντικατασταθούν από καταραμένα γιλέκα εθνικοσοσιαλισμού, αλλά έκρυβαν την σάπια μάσκα του ουτοπικού παραδείσου – έναν που θα δημιουργούταν από το σφυροδρέπανο και έναν από τη σβάστικα

του Joshua Hofford

Απόδοση: Μιχάλης Γκουντής

Εισαγωγή

Έχει γίνει μόδα να φοριούνται μπλουζάκια του Che Guevara ή μπλουζάκια με κόκκινα σφυροδρέπανα ως τρόπος κοινωνικής διαμαρτυρίας ενάντια στην «καταπίεση της δυτικής κοινωνίας». Εκείνοι που πολεμούν την αδικία της δυτικής δημοκρατίας συχνά γίνονται αγαπητοί και επαινούνται στον αμερικανικό ακαδημαϊκό χώρο, καθώς φέρουν αυτά τα σύμβολα αντίστασης.

Θα μπορούσαν αυτοί οι ίδιοι ήρωες της δικαιοσύνης και της ισότητας να φορούν μπλουζάκια με τη ναζιστική σβάστικα ή να ποζάρουν για μια φωτογραφία με τη σημαία του Parteiadler του Τρίτου Ράιχ; Μια αρνητική απάντηση θα επιδείκνυε υποκρισία είτε τυφλή αντίληψη και γνώση της ιστορίας, αφού ο Καρλ Μαρξ και ο Ενγκελς ήταν οι πατέρες και των δύο παιδιών: της σβάστικας και του σφυροδρέπανου.

Η σοσιαλιστικές ιδέες των Μαρκ και Ένγκελς

Από την σύλληψή της, οι υποστηρικτές θεωρούσαν τους «λιγότερο πολιτισμένους» λαούς ως εμπόδια στην επανάσταση τους. Ο Ένγκελς αναφέρθηκε σε κατακάθια ανθρώπων που επιβίωναν στις ρωγμές και τις σχισμές της ευρωπαϊκής κοινωνίας χωρίς να αποκτήσουν ποτέ την ιδιότητα του καπιταλιστή. Οι Βάσκοι της Ισπανίας, οι Γαέλοι της Σκωτίας και οι Γάλλοι Βρετόνοι, μεταξύ άλλων, προορίζονταν να πεθάνουν στην «παγκόσμια επαναστατική θύελλα» που σίγουρα θα ερχόταν.

Παραθέτουμε τα ακριβή λόγια του Ενγκελς από την έκδοση του 1849 του Neue Rheinische Zeitung νο. 194:

«Δεν υπάρχει χώρα στην Ευρώπη που να μην έχει σε κάποια γωνιά ή άλλη ένα ή περισσότερα κατεστραμμένα κατακάθια λαών, τα απομεινάρια ενός πρώην πληθυσμού που καταπιέστηκε και κρατήθηκε σε δουλεία από το έθνος το οποίο αργότερα έγινε το κύριο όχημα της ιστορικής ανάπτυξης.
Αυτά τα λείψανα ενός έθνους γίνονται σκόνη κάτω από της ερπύστριες της πορείας της ιστορίας, όπως λέει ο Χέγκελ, αυτά τα υπολείμματα των λαών πάντοτε γίνονται φανατικοί πρόδρομοι της αντεπανάστασης και παραμένουν έτσι μέχρι την πλήρη εξολόθρευση ή την απώλεια του εθνικού τους χαρακτήρα, όπως ολόκληρη η ύπαρξή τους, γενικά, αποτελεί η ίδια διαμαρτυρία ενάντια σε μια μεγάλη ιστορική επανάσταση.
Τέτοια κατακάθια, στη Σκωτία, είναι οι Γαέλοι, οι υποστηρικτές των Stuarts από το 1640 έως το 1745. Τέτοια είναι στη Γαλλία, οι Βρετόνοι, οι υποστηρικτές των Bourbons από το 1792 έως το 1800. Τέτοια είναι στην Ισπανία, οι Βάσκοι, οι υποστηρικτές του Ντον Κάρλος. Τέτοια, στην Αυστρία, οι πανσλάβικοι νότιοι Σλάβοι, οι οποίοι δεν είναι παρά το κατακάθι των λαών που απορρέει από μια εξαιρετικά συγκεχυμένη χιλιόχρονη ανάπτυξη.
Το ότι αυτό το υπολειμματικό κομμάτι, το οποίο επίσης είναι εξαιρετικά συγκεχυμένο, βλέπει τη σωτηρία του μόνο στην ανατροπή ολόκληρου του ευρωπαϊκού κινήματος, το οποίο κατά την άποψή του δεν πρέπει να πηγαίνει από τη δύση προς την ανατολή, αλλά από την ανατολή στη δύση και το ότι το μέσο της απελευθέρωσης και ο δεσμός της ενότητας είναι το ρωσικό μαστίγιο – αυτό είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο». [έμφαση προστέθηκε από εμένα]

Ο πρώιμος σοσιαλισμός όχι μόνο επέμενε στην αναγκαστική αφομοίωση ή την καταστροφή των λιγότερο ανεπτυγμένων εθνών σε ένα δαρβινικό αγώνα ύπαρξης, αλλά η ίδια αυτή αρχή ήταν εξίσου μέρος του δόγματος, όπως ο Μαρξ ήταν μέρος του Ένγκελς και αντίστροφα. Σε ένα έγγραφο του 1859 που ονομάστηκε «Ρήνος και Πο», ο Ένγκελς περιέγραψε για αυτή την έννοια δηλώνοντας:

«Κανείς δεν θα ισχυριστεί ότι ο χάρτης της Ευρώπης είναι οριστικά διευθετημένος. Όμως, όλες οι αλλαγές, αν πρόκειται να διαρκέσουν, πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε να φέρνουν τα μεγάλα και ζωτικά έθνη πιο κοντά στα πραγματικά φυσικά τους σύνορα, όπως καθορίζονται από τις ομιλίες και τις συμπάθειες, ενώ συγχρόνως τα ερείπια των λαών, τα οποία εξακολουθούν να υπάρχουν εδώ και εκεί και δεν είναι πλέον ικανά να οδηγήσουν μια ανεξάρτητη εθνική ύπαρξη, πρέπει να ενσωματωθούν στα μεγαλύτερα έθνη και είτε να διαλυθούν σε αυτά είτε να παραμείνουν ως εθνογραφικά μνημεία που δεν έχουν καμία πολιτική σημασία».

Το να θεωρείται κανείς ως αμελητέο φυλετικό κατάλοιπο είναι σαφώς κάτι πολύ σοβαρό, αλλά ο Ένγκελς προχώρησε περισσότερο, όταν σχολίασε την αναπόφευκτη αντεπανάσταση και τη λύση απέναντι της.

«Ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα προκαλέσει όχι μόνο αντιδραστικές τάξεις και δυναστείες αλλά και ολόκληρους αντιδραστικούς λαούς να εξαφανιστούν από τη γη. Και αυτό θα προχωρούσε επίσης».

Ο κίνδυνος να παραμείνουν ζωντανά αυτά τα «κατάλοιπα έθνη» ήταν η αντεπανάσταση που θα ήταν βέβαιο ότι θα φέρουν, πράγμα που, σύμφωνα με τον Ένγκελς, αποτελεί απαράδεκτη απειλή για το σοσιαλιστικό ιδεώδες. Αντ’ αυτού, τα αντιδραστικά έθνη που επαναστατούν εναντίον της νέας σοσιαλιστικής τάξης πρέπει να καταστραφούν μόνο και μόνο για να μείνουν τα ονόματά τους γνωστά στην ιστορία. Θα ήταν αναγκαστικά αφομοιωμένα ή κατεστραμμένα μετά την επανάσταση, και ο Ένγκελς δεν είχε καμία συμπάθεια γι’ αυτά.

Αναμένοντας με ανυπομονησία την παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση, οι πρώτοι σοσιαλιστές έμειναν έκπληκτοι, όταν οι εργαζόμενοι του κόσμου δεν ενώθηκαν για να σπάσουν τα δεσμά τους κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αντίθετα, εκατομμύρια ανθρώπων της εργατικής τάξης πήραν τα όπλα για να πολεμήσουν για το βασιλιά και τη χώρα για μία λίρα και πέθαναν κατά εκατομμύρια στο Δυτικό Μέτωπο, το μεγάλο νεκροταφείο που εξακολουθεί να κρατά τη ζωή των ξεχασμένων γενεών. Η μεταπολεμική αποτυχία του σοσιαλισμού πραγματοποιήθηκε σε όλο τον κόσμο, εκτός από την ΕΣΣΔ υπό τον έλεγχο του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Ναζιστικής Γερμανίας υπό το Εθνικό Σοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα.
Ίδιες εκδηλώσεις της ίδιας σοσιαλιστικής ιδεολογίας

Η πλατφόρμα του σοβιετικού σοσιαλισμού ήταν σχεδόν πανομοιότυπη με εκείνη του εθνικοσοσιαλισμού υπό το ναζιστικό κόμμα. Αν και η εφαρμογή του σοβιετικού σοσιαλισμού ήταν μαρξιστικής φύσεως- αφοσιωμένη στη διεθνή σοσιαλιστική επανάσταση και την εξάλειψη των ταξικών εχθρών – και ο εθνικοσοσιαλισμός υπό το ναζιστικό κόμμα θεσπίστηκε για την εξάλειψη των φυλετικών εχθρών, και οι δύο αφιερώθηκαν στην ανακατασκευή της ανθρωπότητας μέσω της ταξικής πάλης.

Ο νέος σοβιετικός άνθρωπος έπρεπε να δημιουργηθεί από τον σπόρο της παλιάς ρωσικής αυτοκρατορίας και την καταστροφή της εθνικότητας, της θρησκείας και της οικογενειακής πίστης στον κλίβανο της αναγκαστικής επανάστασης.

Μια νέα σοβιετική κοινωνία θα διαμορφωνόταν και η κρατική ελεγχόμενη εκπαίδευση, οι μαζικές συλλήψεις ταξικών εχθρών και τα κυβερνητικά ελεγχόμενα μέσα ενημέρωσης θα ήταν τα εργαλεία που θα χρησιμοποιούσαν οι σταλινικοί τεχνίτες. Ομοίως, το Ναζιστικό Κόμμα του Τρίτου Ράιχ, που βρίσκεται σε πόλεμο με την ανθρώπινη φύση όπως αυτή είναι, ήταν εξίσου αφοσιωμένο στην ανασύνταξη της γερμανικής κοινωνίας μέσω του έργου ευγονικής του Δρ. Josef Mengele και άλλων. Μη-καθαροί μαρξιστές, οι Ναζί επιδίωξαν να δημιουργήσουν μια νέα υπερφυλή μέσω του τερματισμού των φυλετικών εχθρών.

Εγγενής τόσο στον σοβιετικό όσο και στον ναζιστικό σοσιαλισμό, η καταστροφή των ταξικών και φυλετικών εχθρών ήταν ένα κυριολεκτικό, όχι εικονικό, στάδιο της επανάστασης. Είτε πρόκειται για την εκκαθάριση των κουλάκων και την καταστροφή παλαιών οικοδομημάτων, όπως ο καθεδρικός ναός του Χριστού Σωτήρος στη Μόσχα το 1931, είτε για την εξάλειψη του «φυλετικά κατώτερου»όπως και υπό το ναζιστικό κόμμα, και οι δύο εκδόσεις του σοσιαλισμού ήταν αφιερωμένες στην οικοδόμηση μιας νέας κοινωνικής πραγματικότητας με όλα τα αναγκαία μέσα και θεωρούσαν τους εαυτούς τους ως όχι τόσο απομακρυσμένους εταίρους στον αγώνα.

Αυτά τα δύο σοσιαλιστικά συστήματα ήταν τόσο παρόμοια, στην πραγματικότητα, που οι μεγάλοι ηγέτες της εποχής συχνά τα συγκρίνουν ευνοϊκά. Ενώ μιλούσε σε δημόσια εκδήλωση στο Βερολίνο το 1925, ο Josef Goebbels συνέκρινε τον κομμουνισμό και το ιδεώδες του Χίτλερ και σημείωσε ότι οι διαφορές τους ήταν ελάχιστες σε σύγκριση. Ο Δρ. Goebbels συνέχισε να λέει ότι ο Λένιν ήταν ο «σημαντικότερος άνθρωπος ελάχιστα πίσω από τον Χίτλερ», ο οποίος προοριζόταν να συνάψει συμμαχία μεταξύ του κομμουνισμού της ΕΣΣΔ και του εθνικοσοσιαλισμού του Τρίτου Ράιχ.

Ομοίως, οι Δυτικοί ηγέτες λειτουργούσαν με την πλήρη κατανόηση ότι η πίστη στον Χίτλερ και η πίστη στον Στάλιν ήταν το ίδιο και το αυτό. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ θεώρησε τον κομμουνισμό και τον ναζισμό ως ανατροφή του ενός από τον άλλον και όμοιους σε όλα τα σημαντικά βασικά στοιχεία. Το 1937, ο Τσόρτσιλ έκανε τη σύγκριση του ναζισμού και του κομμουνισμού.

«Υπάρχουν δύο παράξενα γεγονότα σχετικά με αυτές τις μη-θεϊστικές θρησκείες. Η πρώτη είναι η εξαιρετική ομοιότητα μεταξύ τους. Ο ναζισμός και ο κομμουνισμός φαντάζονται ως αυθεντικά αντίθετα. Πολεμούν ο ένας τον άλλον, όπου υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Στην πραγματικότητα γεννούν ο ένας τον άλλο, διότι η αντίδραση κατά του κομμουνισμού είναι ο ναζισμός, και υπό τον ναζισμό ή το φασισμό ο κομμουνισμός αναδεύεται σπασμωδικά.
Ωστόσο, είναι παρόμοιες σε όλα τα βασικά στοιχεία. Πρώτα απ’ όλα, η απλότητα τους είναι αξιοσημείωτη. Αφήνεις τον Θεό και τον αντικαθιστάς με τον Διάβολο. Αφήνεις την αγάπη και βάζεις το μίσος και όλα στη συνέχεια δουλεύουν αρκετά απλά και λογικά. Είναι, στην πραγματικότητα, το ίδιο με δύο μπιζέλια. Ο Tweedledum και ο Tweedledee είναι δύο πολύ ξεχωριστά χαρακτηριστικές προσωπικότητες σε σύγκριση με αυτές τις δύο αντίπαλες θρησκείες».

Όπως και δύο πολύτιμοι λίθοι που συγκομίστηκαν από τα ίδια σοσιαλιστικά στρώματα, ο κομμουνισμός και ο ναζισμός διέφεραν ελάχιστα στην εφαρμογή του μαρξισμού, αλλά και οι δύο ήταν εξίσου ολοκληρωτικοί.
Ένας κοινός ολοκληρωτισμός

Εκτός από τη συμμετοχή στην κοινή αδελφότητα του παγκόσμιου σοσιαλισμού, σαφώς, τόσο ο κομμουνισμός όσο και ο ναζισμός ήταν εξίσου ολοκληρωτικοί. Ο Αυστριακός οικονομολόγος Ludwig von Mises είδε την ομοιομορφία αρκετά ξεκάθαρα καθώς σημείωσε ότι ο γερμανικός σοσιαλισμός εργάστηκε προς μια συλλογική ζωή στην οποία η κυβερνητική παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή, με τον επίκαιρο στόχο της εξάλειψης της ιδιωτικής περιουσίας, προκάλεσε άπειρη βλάβη στον πληθυσμό.

Είναι αλήθεια ότι ο σοσιαλισμός, από τον σχεδιασμό του, είναι προσανατολισμένος προς τον απόλυτο έλεγχο. Η οικονομική και κοινωνική φιλοσοφία του Εθνικού Σοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος και της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών είναι εξίσου εμφανείς. Όπως παρατήρησε ο Ludwig von Mises σχετικά με τη ναζιστική Γερμανία:

«Αλλά ουσιαστικά όλες οι επιχειρήσεις πρόκειται να γίνουν κυβερνητικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με αυτή την πρακτική, οι ιδιοκτήτες θα διατηρούν τα ονόματά τους και τα εμπορικά τους σήματα στην ιδιοκτησία και το δικαίωμα σε ένα «κατάλληλο» εισόδημα ή ένα «που ταιριάζει στις τάξεις τους». Κάθε επιχείρηση γίνεται γραφείο και κάθε επάγγελμα δημόσιο. […] Οι τιμές καθορίζονται από την κυβέρνηση, και η κυβέρνηση καθορίζει τι πρόκειται να παραχθεί, πώς θα παραχθεί και σε ποιες ποσότητες. Δεν υπάρχει καμία κερδοσκοπία, κανένα «υπερβάλλον» κέρδος, καμία ζημία. Δεν υπάρχει καινοτομία, εκτός από εκείνη που διατάσσει η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση καθοδηγεί και επιβλέπει τα πάντα».

Οι Ναζί απέρριψαν την έκκληση για διεθνή επανάσταση και τον ταξικό πόλεμο των σοσιαλιστών μαρξιστών, όμως αυτό δεν τους έκανε λιγότερο σοσιαλιστές. Όλη η ουσιαστική εξουσία και η κυριότητα των γερμανικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο του Τρίτου Ράιχ, ενώ διαχειριζόταν και ανήκε σε ιδιώτες, βρισκόταν στα χέρια του κράτους.

Οι έλεγχοι των τιμών, τα ανώτατα όρια μισθών και οι ποσοστώσεις παραγωγής καθορίζονταν από το έθνος και άφηναν τους ιδιοκτήτες να περιπλανηθούν στη γραφειοκρατία. Αν και οι Ναζί δεν έχτισαν ή διατηρούσαν μια ολιστική διοικητική οικονομία και έτσι δεν ήταν παραδοσιακοί σοσιαλιστές μετά το Μαρξιστικό πρότυπο, ο γεωργικός τομέας οργανώθηκε, σύμφωνα με τον von Mises, σύμφωνα με τον «σοσιαλισμό του γερμανικού προτύπου».

Αυτό δύσκολα μπορεί να ονομαστεί ελεύθερη αγορά. Η επίφαση της ιδιωτικής ιδιοκτησίας της γερμανικής βιομηχανίας ξεθωριάζει κάτω από την ατελείωτη λαίλαπα του κυβερνητικού παρεμβατισμού, που χρησίμευε μόνο για τη δημιουργία ελλείψεων βασικών αγαθών και την υπερπαραγωγή περιττών μη βασικών προϊόντων. Με τον τρόπο αυτό, η οικονομική πρακτική των Ναζί και των Σοβιετικών ήταν πολύ παρόμοια.
Κλείνοντας

Το ανδρείκελο του σοσιαλισμού ήταν το ίδιο για τους Ναζί και τους Σοβιετικούς. Τα καταδικασμένα φουλάρια του σοβιετικού μαρξισμού μπορούν να αντικατασταθούν από καταραμένα γιλέκα εθνικοσοσιαλισμού, αλλά έκρυβαν την σάπια μάσκα του ουτοπικού παραδείσου – έναν που θα δημιουργούταν από το σφυροδρέπανο και έναν από τη σβάστικα.

***

Ο Joshua Hofford είναι Συντονιστής Κοινωνικών Σπουδών για μια σχολική περιοχή μεσαίου μεγέθους νοτίως του Fort Worth του Τέξας, όπου ζει με τη σύζυγό του και τρία παιδιά.

Δημοσιευμένο στο Fee

Δημοσίευση: Ιουλίου 29, 2019