Κlarina Bourana: Μακριά απ’ το αγριεμένο πλήθος

Το έχω ξαναγράψει και θα το ξαναγράψω άπειρες φορές. Τη φράση του επιθεωρητή Κάλαχαν, του Dirty Harry δηλαδή με τα χαρακτηριστικά του Κλιντ Ίστγουντ: “Οι απόψεις είναι σαν τις κωλοτρυπίδες. Όλοι έχουν από μία”. Ισοπεδωτική προσέγγιση και επικίνδυνη ιδεολογικά; Πιθανότατα ναι. Τουλάχιστον όμως η ισοπέδωση εδώ είναι κάτι που το διακρίνεις, μπορείς να το δεις και να το υιοθετήσεις ή να το απορρίψεις. Ακριβώς το αντίθετο με τους κατ’ επάγγελμα ή κατ’ ιδίαν “αποψάτους”. Οι οποίοι θα σου αναλύσουν σε πάνελ ή σε στηλίτσες της συμφοράς, ή απλά στην παρέα, τα πάντα, από το αν φάνηκε το βρακί της Παπαρίζου μέχρι το γιατί είναι κακό ή καλό το να μείνουμε ή να φύγουμε από την ευρωζώνη.

Με αποτέλεσμα ακριβώς το αντίθετο. Να μετατρέπουν την εκβιασμένη άποψη τους που προκύπτει από το ναρκισσισμό του να μην τους πούνε “αδιάβαστους”, σε μη άποψη. Σαν ένα ακόμα ραδιοφωνικό ηχητικό παράσιτο, ανάμεσα σε τόσα άλλα, που καταλήγει να πνιγεί μέσα σε ενοχλητική οχλαγωγία. Να εξαφανιστεί αφού πρώτα γιγαντώσει δύο πράγματα: την αυτοπροβολή του ατόμου που την εκφράζει, το αίσθημα ανωτερότητας του, και δεύτερον τη σύγχυση, το μπέρδεμα όσων γίνονται αποδέκτες αυτής της άποψης. Το έχω διαπράξει και ο ίδιος αυτό το σφάλμα αλλά όσο περνάνε τα χρόνια μαθαίνω να το ελέγχω. Επιλέγοντας να εκφράσω άποψη μόνο όταν είμαι διαβασμένος πάνω στο αντικείμενο μου και όταν είμαι σίγουρος γι αυτήν. Ακόμα κι αν μετά την αναιρέσω, που το έχω κάνει πολλές φορές, ξέρω πως τη στιγμή που την εξέφρασα ήμουν σίγουρος. Και δεν μιλάω μόνο για την πολιτική άποψη. Μιλάω και για την κριτική γενικότερα. Δεν είναι δυνατόν π.χ. να βλέπεις μια ταινία στο φεστιβάλ Κανών 8.30 το πρωί με την τσίμπλα στο μάτι και γύρω στις 11.00 να έχεις αναρτήσει την κριτική σου για να προλάβεις τον ανταγωνισμό και να βγεις πρώτος.

Πότε πρόλαβες και διαμόρφωσες την άποψη; Πότε καταστάλαξε μέσα σου αυτό που είδες, αν το είδες και δε σε πήρε ο ύπνος; Σαν τα κανάλια τις ημέρες των εκλογών που μετράνε ακόμα και το νανοδευτερόλεπτο διαφοράς ανάμεσα στο ποιος ανακοίνωσε πρώτος το αποτέλεσμα του exit poll. Με τους “αποψάτους” από κάτω να αρχίζουν αμέσως την ανάλυση του αποτελέσματος, το τι σημαίνει κλπ. Αποδεικνύοντας ότι στην πλειοψηφία τους, με την αδιάλλακτη (προσωρινά, γιατί γενικά πάνε όπου φυσάει ο άνεμος) και φανφαρόνικη στάση τους, ότι όταν πουλάς άποψη στην ουσία δεν έχεις άποψη. Απλά μπουρδολογείς με ύφος καρδιναλίου ώστε να ζαχαρώσεις και τη θεία τη Μαριώ την ανύπαντρη από τη Ζαχάρω που λιγωμένη αν είσαι και λίγο ομορφούλης θα πει, “κοίτα πως τα λέει” χωρίς φυσικά να έχει καταλάβει τίποτα. Αρκεί να ανέβει το κοντέρ της AGB. Γενικά οι άνθρωποι έχουν την τάση όταν δεν καταλαβαίνουν κάποιον να μαγεύονται από τον υποτιθέμενο πλούτο της σκέψης και του λόγου του και να μην μπαίνουν ποτέ στον κόπο να σκεφτούν την πιθανότητα του ότι πρόκειται απλά για έναν ευφυή καραγκιόζη.

Οι παραπάνω είναι η εντελώς διαφορετική κατηγορία από αυτούς που συνειδητά έχουν αποφασίσει να μην έχουν άποψη. Όχι επειδή είναι αδιάφοροι ή παρτάκηδες όπως υποτιμητικά τους αποκαλούν οι “αποψάτοι”. Aπλά επειδή προτιμούν την ψύχραιμη παρατήρηση, την εξέλιξη των γεγονότων, την πιθανή ανατροπή όλων όσων οι υπόλοιποι βιάστηκαν προκειμένου να τους καμαρώσει η μάνα τους στην τηλεόραση, να θεωρήσουν δεδομένα. Μια χαρά άποψη έχουν οι συνειδητά χωρίς άποψη, απλώς την αντιμετωπίζουν σαν κάτι ζωντανό και εξελισσόμενο, γι αυτό και δεν βγαίνουν σαν κόκορες στο κοτέτσι να επιδείξουν το λειρί τους. Ειδικά σε μια εποχή και σε μια χώρα, όπως η σημερινή Ελλάδα που το μόνο σταθερό πράγμα που υπάρχει είναι η αστάθεια. Ειλικρινά δηλαδή, τι άποψη να εκφράσεις όταν η ρευστότητα κυριαρχεί παντού (εκτός από το χρήμα); Ότι ο Αλέξης είναι σωτήρας και ηγέτης με αρχίδια, ή ότι ο Αλέξης είναι αρχίδια; Πώς θα υποστηρίξεις το επιχείρημα σου; Με τα μισά δεδομένα που εξυπηρετούν την άποψη σου αποκρύπτοντας τα άλλα μισά;

Υπάρχει μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στην άποψη και την κουβέντα του κομμωτηρίου. Και με ευτυχώς, κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις, οι περισσότεροι επιμένουν να σχολιάζουν φορώντας ρόλεϊ κάτω από το μηχάνημα που σου κάνει περμανάντ. Καμένο μαλλί, καμένος εγκέφαλος (και Καμμένος υπουργός αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία). Το να μην εκφράζεις άποψη τσακ μπαμ δε σημαίνει ότι δεν έχεις άποψη. Εντάξει, υπάρχει και σε μεγάλο βαθμό κι αυτή η κατηγορία του καναπεδάκια που το μόνο που τον νοιάζει είναι η κονόμα και βάση αυτής κρίνει ή το βουλώνει. Αν και συνήθως οι καναπεδάκηδες είναι οι πρώτοι που θα σου ξεκινήσουν κουβέντα άποψης της μαναβικής με τις φράσεις “αν ήμουν πρόεδρος...” και “ξέρεις τι μπορεί να σώσει την Ελλάδα; Θα σου πω εγώ... Kαναπεδάκηδες υπάρχουν σε πολλές μορφές, από αυτή του μικροαστού με το λεκιασμένο μπλουζάκι στο καφέ της γειτονιάς μέχρι της τηλεπερσόνας που προσπαθεί να δείξει προβληματισμένη αλλά έχει μπερδέψει τη λέξη με το “προβληματική”.

Εγώ μιλάω γι αυτούς που δεν εκφράζουν άποψη επειδή έχουν επιλέξει όσο ελιτίστικο κι αν ακούγεται αυτό, να βρίσκονται μακριά από το αγριεμένο πλήθος και την πρετ α πορτέ επαναστατική μόδα της σεζόν. Γιατί είναι οι μόνοι, που πραγματικά παρακολουθούν τα πάντα κάνοντας εξισώσεις, προσθέσεις, αφαιρέσεις, διαιρέσεις στο μυαλό τους, αξιολογώντας την πραγματικότητα. Και οι μόνοι που όταν χρειαστεί να μιλήσουν, θα το κάνουν και ο λόγος τους θα έχει πραγματική υπόσταση και βάρος και όχι μουσικοχορευτικά επιθεώρησης.

www.toportal.gr/?i=toportal.el.dika-sas&id=8575#sthash.BLjj9waI.dpuf

Δημοσίευση: Ιουλίου 25, 2015