Δημοσκοπήσεις, blogging και άλλα δημοκρατικά τερτίπια στο Διαδίκτυο.. Κολυμβήθρα του Σιλωάμ ή ταφόπλακα ενός συστήματος;

Υπάρχει ένα ρητό που λέει ότι «τα πράγματα πρέπει να αλλάζουν διαρκώς για να παραμένουν ίδια» και φαίνεται αυτό το ρητό να βρίσκει εφαρμογή και στην Κορινθία. Παρακολουθούμε εδώ και καιρό την απέλπιδα προσπάθεια ενός συστήματος (και στην περιοχή αυτή) να επανεφεύρει τον εαυτό του μήπως και κατορθώσει να διατηρηθεί στη θέση του.

Η κατάσταση αυτή παρατηρείται σε πολλά επίπεδα. Πολιτικοί παράγοντες γίνονται bloggers και μπαίνουν και στο Facebook, τοπικοί σχολιαστές γίνονται bloggers, κομματικοί νεολαίοι και μικροπαραγοντίσκοι γίνονται επίσης bloggers, κοκ. Παλαιότερα 1 στους 2 Έλληνες έγραφαν ποιήματα, σε λίγο καιρό το ίδιο το ίδιο ποσοστό θα γράφει στα blogs. Τι μπορούν να πετύχουν όλοι αυτοί και πόσο θα κρατήσει αυτή η μόδα (και στην Κορινθία); Διαβάστε παρακάτω ..

H προβλέψιμη έως αρρωστημένη τοπική πολιτική πραγματικότητα, οι παραδοσιακοί τρόποι ενημέρωσης από τα υπάρχοντα τοπικά ΜΜΕ που έχουν πέσει ήδη σε ανυποληψία (χωρίς ουσιαστική κριτική ματιά και ανάλυση, χωρίς χιούμορ, χωρίς διάθεση ανανέωσης με ένα βαρύ καθωσπρεπισμό ο οποίος πολλές φορές μπορεί να μετακινηθεί άνετα στο άλλο άκρο, δηλ. τον ευτελισμό), έχουν οδηγήσει πολλούς πολιτικούς, σχολιαστές της τοπικής πραγματικότητας, κομματικά «φυντάνια» που θέλουν να ανέβουν πιο γρήγορα στην υπάρχουσα ιεραρχία, κομματικούς παραγοντίσκους που θέλουν να μπουν στο πολιτικό «παιχνίδι», «γνωστούς - άγνωστους χ» που μέσω της ανωνυμίας τους (η οποία μπορεί να εκληφθεί είτε ως μέσο άμυνας ή ως «ανεμιστήρας πολιτικής και κοινωνικής λάσπης») ζητούν το λόγο (που δεν θα λάμβαναν σε καμία άλλη περίπτωση) και μερικούς (αξιόλογους σε αρκετές περιπτώσεις) πολίτες που περιμένουν κάτι καινούριο σε έναν «άνευ όρων» διάλογο (ή και μονόλογο πολλές φορές) στο Διαδίκτυο. Το τι προσφέρει έκαστος εξ’ αυτών είναι προς συζήτηση.

Σε αρκετούς από αυτούς το Διαδίκτυο φαίνεται να φαντάζει είτε σαν ένα νέο Ελ Ντοράντο όπου το χρήμα και η δόξα τους περιμένει ή πρόκειται για μια «τεράστια κολυμβήθρα του Σιλωάμ» όπου όποιος μπει μέσα αυτομάτως καθαρίζονται όλα τα πολτικά του (ή άλλα) ατοπήματα του παρελθόντος ή απαλύνονται αυτά του παρόντος.

Αυτά είναι κάποια λίγα από τα σημάδια ότι ένα σύστημα που δούλευε με συγκεκριμένους τρόπους τα τελευταία 20 χρόνια (και στην Κορινθία) έχει «μπατάρει» και προσπαθεί να σκαρφιστεί οτιδήποτε για να παραμείνει στη θέση του, πραγματοποιεί μια αξιοπρόσεκτη προσπάθεια στην αναζήτηση νέων κορόιδων.

Το γιατί δεν έχουν τύχη οι περισσότεροι από αυτούς νομίζω θα το έχετε καταλάβει μέχρι το τέλος του κειμένου. Έτσι ή αλλιώς οι περισσότεροι από αυτούς θα έχουν μέσα σε μια πενταετία αποχωρήσει από το τοπικό προσκήνιο γιατί δεν θα μπορέσουν να αντέξουν τις ανάγκες που διαρκώς θα δημιουργούνται είτε πολιτικά ή επικοινωνιακά.

Χρήμα ...

Κατ’ αρχάς στο Ίντερνετ δεν κάνεις πολλά λεφτά στήνοντας ένα blogή τουλάχιστον αυτό δεν γίνεται σε καμία ευρωπαική χώρα. Εάν υποθέσουμε ότι κάποιοι έχουν το κοινό τους από τη μέχρι τώρα ενασχόληση τους με τα κοινά (με οποιαδήποτε μορφή) και προσπαθούν να «ρευστοποιήσουν» στο Διαδίκτυο δεν έχουν ελπίδα γιατί αυτό το κοινό είτε δεν έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο ή ακόμη και εάν έχει αποκτήσει δεν έχει την κουλτούρα του surfer που δεν είναι άλλη από το να ψάχνει, να συγκρίνει και να επικροτεί την όποια προσπάθεια όχι με χρήματα αλλά με ένα κλικ.

Το κοινό αυτό θα παρακολουθήσει μια – δυο φορές, θα συμμετάσχει πιθανώς και σε κάποιες ψηφοφορίες για να ψηφίσει κατευθυνόμενα και μετά είτε θα πάει για πρέφα στο καφενείο ή σε κάποια πιο προωθημένη μορφή θα πάει για κουτσομπολιό στα ορθάδικα.

Οι επιχειρήσεις δε εξακολουθούν να παραμένουν διστακτικές στη διαφημιστική τους προβολή εκεί από τη στιγμή που τις επιχειρήσεις τις τρέχουν άτομα που δεν καταλαβαίνουν επακριβώς τι θα κερδίσουν ή ακόμη και εάν καταλαβαίνουν δεν έχουν μετρήσιμη εικόνα των μεγεθών δημοφιλίας των ιστοσελίδων πέραν του ότι ανακοινώνουν αυτές (που δεν είναι και ο πλέον αξιόπιστος τρόπος).

Ο καθένας μπορεί να πει ότι έχει κάποιους χιλιάδες χρήστες κάθε μήνα, έτσι κι’ αλλιώς το τι θα δηλώσει δεν μπορεί να ελεγχθεί ουσιαστικά στις περισσότερες των περιπτώσεων. Η Alexa δε (πρόγραμμα μέτρησης δημοφιλίας των ιστοσελίδων) αποτελεί τη μεγαλύτερη παραπλάνηση που υπήρξε ποτέ στο Διαδίκτυο.

... και δόξα ...

Εάν υποθέσουμε ότι το ζητούμενο είναι η δόξα, η (επιπλέον) αναγνωρισιμότητα, η προβολή ή η έμμεση υποστήριξη κάποιας άλλης κατάστασης στην πραγματικότητα αυτό θα έπρεπε να γίνεται πολύ προσεκτικά χωρίς να καταλήγει ως δυσφήμιση αυτού που το επιχειρεί είτε βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα από τη στιγμή που η προσέγγιση στο Μέσο αυτό είναι ανακόλουθη της πραγματικότητας.

Για παράδειγμα πως μπορεί να πείσει κάποιος πολιτικός ένα εναλλακτικό κοινό ότι πρεσβεύει κάτι καινούριο όταν είναι ένας καλοβολεμένος θιασώτης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος, τρέχει σε ανούσιες εκδηλώσεις, παράγει ακατάπαυστα Δελτία Τύπου για την Ημέρα της γυναίκας, της ξαδέλφης, της πεθεράς ή της ερωμένης που κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα διαβάσει, κλπ., κλπ;

Πως μπορεί να πείσει μακροπρόθεσμα ένας τοπικός σχολιαστής ότι η ανάλυση του είναι ανατρεπτική και ουσιαστική τη στιγμή που είτε εξυπηρετεί σκοπούς τρίτων χωρίς να κρατά ούτε τα προσχήματα ή εάν αναπαράγει το βαρύ, σοβαροφανές, δήθεν ανατρεπτικό και αποκαλυπτικό αλλά ουσιαστικά άδειο πολιτικό λόγο των εξ’ Αθηνών προτύπων του που και αυτά περνάνε σιγά – σιγά στην ιστορία;

Το σταθερό κοινό του Ιντερνετ στην Ελλάδα γνωρίζει μία δεύτερη γλώσσα, έχει στοιχειώδη μόρφωση (σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα περισσότερη), έχει οικονομική επάρκεια να κατέχει υπολογιστή και μία σύνδεση στο Δίκτυο, ψάχνει και συγκρίνει διαρκώς και κατά κύριο λόγο είναι κάτω από τα 40 – 45 χρόνια.

Σε τελική ανάλυση είναι αυτό το κοινό που διαμορφώνει τάσεις στο Διαδίκτυο, κάποιες εκ των οποίων σιγά – σιγά γίνονται και τάσεις στην κοινωνία. Βέβαια, αδαείς υπάρχουν παντού άρα και εδώ κάποιοι πιθανώς να φάνε το «κουτόχορτο» αλλά στην πλειοψηφία τα πάντα είναι υπό κρίση και μόνο η σταθερότητα σε συγκεκριμένες αρχές που μπορούν να παράγουν κάτι καινούριο μπορεί να αποδώσει αποτελέσματα σε βάθος χρόνου.

Η πολιτική «κολυμβήθρα του Σιλωάμ»

Μερικοί νομίζουν ότι θα μεταφέρουν το «μαγαζάκι» τους και στο Ιντερνετ και πιθανώς να τους ακούσετε να μιλούν και για τη σημαντικότητα του, τη μεγάλη ανατροπή που έρχεται στην ενημέρωση αλλά και την επικοινωνία με τους πολίτες και άλλες συγκινητικές μπούρδες.

Πως κάποιος που καθιερώθηκε στο υπό κατάρρευση σύστημα μπορεί να επιβιώσει χωρίς να γίνει μια γραφική φιγούρα του παρελθόντος, μην παράγοντας τίποτα ουσιαστικά καινούριο, απλά εμφανίζοντας το παλιό με νέα στολή; Αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν σε αυτό το κοινό γιατί οι άνθρωποι μετά από κάποια ηλικία δεν αλλάζουν, απλά επαναλαμβάνονται.

Σε τελική ανάλυση δεν προσφέρουν τίποτα καινούριο και όχι μόνο δεν το καταλαβαίνουν αλλά το Διαδίκτυο θα είναι η «ταφόπλακά» τους γιατί δεν θα μπορέσουν να ακολουθήσουν τις επιταγές του Μέσου που είναι η δημιουργική ανατροπή. Δεν έχουν μάθει με άλλο τρόπο. Όσο πιο ακραίοι εμφανίζονται τόσο πιο γρήγορα θα αποχωρήσουν. Οι μόνοι που μπορούν να επιβιώσουν είναι αυτοί που δεν θα προβούν σε ακρότητες, θα κατανοήσουν αρκετά από τα σφάλματά τους και θα τροποποιήσουν τη στάση τους και στην πραγματικότητα.

Συμπερασματικά ...

Σίγουρα η ακρότητα πάντα πουλούσε και πάντα θα πουλάει βραχυπρόθεσμα. Στο Διαδίκτυο αυτό που κυρίως μετρά είναι το «βάθος χρόνου» και όχι η δημιουργία εντυπώσεων, πόσο πρακτικός είναι κάποιος, τι πραγματικά καινούριο προσφέρει που κάποιος ενδιαφερόμενος δεν θα το βρει στην υπάρχουσα κατάσταση.

Τα μεγαλεπήβολα πολιτικά σλόγκαν, οι κοινότοπες πολιτικές κραυγές, η ειρωνία χωρίς ουσιαστικό μήνυμα, το χιούμορ της δεκαετίας του ’80, ακόμη και η προσπάθεια επιβολής κάποιου καινούριου οράματος που όμως απευθύνεται στους λίγους δεν έχουν τύχη μακροπρόθεσμα.

Τα περισσότερα από τα υπάρχοντα πολιτικά blogsτης Κορινθίας θα έχουν εξαφανιστεί μετά από 2 χρόνια (γιατί αυτό προυποθέτει μεράκι που δεν φαίνεται να υπάρχει στις περισσότερες των περιπτώσεων) ή έπειτα από τις επόμενες εθνικές, Δημοτικές και Νομαρχιακές εκλογές.

Το αυτό θα συμβεί και στις λεγόμενες «ειδησεογραφικές» ιστοσελίδες όταν καταλάβουν ότι στο Διαδίκτυο δεν «βρέχει» χρήμα εάν δεν γνωρίζεις αλλά ακόμη και εάν γνωρίζεις θα πρέπει να περιμένεις αρκετό χρόνο, να επενδύσεις χρήμα χωρίς άμεσα υψηλές προσδοκίες και εάν τελικά είσαι συνεπής και αξιόπιστος θα δικαιωθείς. Υπό αυτή τη λογική όσοι προσπαθούν να εμπλακούν στο Διαδίκτυο χωρίς να γνωρίζουν το πιθανότερο είναι να απογοητευθούν έπειτα από μια αρχική ευφορία. Έχουμε δει αυτές τις καταστάσεις να επαναλαμβάνονται τα τελευταία 10 χρόνια στην Ελλάδα. Απλά θυμηθείτε πόσες ειδησεογραφικές ιστοσελίδες υπήρχαν το 2002 στην Κορινθία αλλά και την Ελλάδα και πόσες από αυτές συνέχισαν.

Οι δημοσκοπήσεις ...

Εν τέλει, ένα υστερόγραφο για τις δημοσκοπήσεις. Προσωπικά πιστεύω ότι οι δημοσκοπήσεις όπως έχουν εξελιχθεί υπάρχουν περισσότερο προς δημιουργία κλίματος και εντυπώσεων παρά για την καταγραφή της κοινής γνώμης .

Στο Διαδίκτυο δε είναι απολύτως διαβλητές. Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του isthmos.gr το είχαμε διαπιστώσει γι’ αυτό και το σταματήσαμε ως πρακτική που μπορεί να εξάγει ουσιαστικά συμπεράσματα. Και υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να είναι διαβλητές.

Για παράδειγμα θυμάμαι σε μια δημοσκόπηση που είχαμε κάνει το 2002 για το χρίσμα του ΠΑΣΟΚ στις Νομαρχιακές εκλογές υπήρχε υποψήφιος που μας είχε δηλώσει ότι μπορούσε να πάρει τηλέφωνο 800 – 1000 άτομα να ψηφίσουν, πράγμα το οποίο το είδαμε να συμβαίνει.

Άλλος υποψήφιος σε άλλη δημοσκόπηση έμπαινε σε σπίτια και γραφεία, άνοιγε τον υπολογιστή, ψήφιζε, τον έκλεινε και έφευγε. Αυτό το επανέλαβε τόσες φορές που είχε γίνει ανέκδοτο. Άλλος πήγαινε στα ίντερνετ καφέ σε Κόρινθο, Ναύπλιο και Αθήνα και ψήφιζε από κάθε υπολογιστή. Άλλος διέγραφε τα cookiesκαι ξαναψήφιζε. Τώρα δεν χρειάζεται καν να αλλάξει περιοχή.

Παρά τη «θρυλική» διπλή πιστοποίηση, δηλ. cookies και IP address είναι και πάλι διαβλητή γιατί κάποιος μπορεί να διαγράψει τα cookies και από τη στιγμή που οι περισσότεροι υπολογιστές (πάνω από 95%) έχουν δυναμική IP address (δηλ. αλλάζει συχνά) όπως καταλαβαίνει κάποιος σχετικός η έννοια της αξιοπιστίας της δημοσκόπησης μόνο γέλια μπορεί να προκαλεί.

Τέλος κάποιοι πολιτικοί, είναι ικανοί εξ’ αιτίας της ανασφάλειας τους να βάζουν 1-2 άτομα να ψηφίζουν διαρκώς γι’ αυτούς χωρίς να καταλαβαίνουν ότι ξεφτιλίζονται ιδιαίτερα όταν τα αποτελέσματα είναι εμφανώς ανακόλουθα της πραγματικότητας.

Το να μπει δε κάποιος στο σχολιασμό αποτελεσμάτων τέτοιου είδους δημοσκοπήσεων είναι σαν να παραδεχόμαστε ότι «όλοι είμαστε ψάρια και αντί για χέρια έχουμε λέπια».

Ο Κώστας Ρομπόρας διευθύνει το isthmos.gr και έχει σπουδάσει Συστήματα Πληροφορικής (με ειδίκευση στο Ιντερνετ) και Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Έσσεξ (Αγγλία)

Δημοσίευση: Ιουνίου 16, 2009