Κ. ΚΑΠΟΣ: Η «ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ» ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ 1990-2004

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟΝ (του ατυχούς βιβλίου)

1990-2004

Η «ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ» ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Το 1990 ήρθε η σειρά του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και της ΝΔ να διαχειριστεί την οικονομία αλλά και την Κοινωνία και ανακάλυψαν μέσα στα 3 χρόνια που έμειναν στην Εξουσία ότι ο Ελληνικός Λαός είχε αλλάξει άρδην. Ο Λαϊκισμός, τα τσιτάτα, τα συνθήματα, ο συστηματικός πόλεμος των συνδικάτων και του Τύπου, το μίσος σε οποιαδήποτε ιδιωτική πρωτοβουλία, η ενοχοποίηση της λέξης «κέρδος», η λυσσαλέα πολεμική της «Λαϊκής Δεξιάς» εναντίον του «ξένου σώματος» των φιλελεύθερων Μητσοτακικών και η στάση των κρατικοδίαιτων μεγαλοεπιχειρηματιών, ήταν πλέον καθεστώς, με αποτέλεσμα η παλαιοκομματικά υποκινούμενη «αποστασία Σαμαρά», να προκαλέσει την κατάρρευσή της το 1993, χωρίς να έχει καταφέρει να κάνει όσα έπρεπε για να φέρει τη χώρα σε μια τροχιά αυτοδύναμης και ουσιαστικής ανάπτυξης.

Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη ακολούθησε μεταρρυθμιστική πολιτική. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του προχώρησαν με μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων (ΟΤΕ, Αστικές Συγκοινωνίες), απελευθερώθηκαν οι τηλεπικοινωνίες με ταυτόχρονη ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας, και μπήκαν σε τροχιά υλοποίησης τα μεγάλα έργα (Αττική Οδός, Εγνατία Οδός, Μετρό Αθήνας, Νέος Αερολιμένας Αθηνών κλπ), ενώ ανάλογες τομές επιχειρήθηκαν να γίνουν και σε άλλους οικονομικούς και διοικητικούς τομείς, με πολύ μικρότερη επιτυχία.

Αν μπορούμε να πούμε ως επιμύθιο κάτι για την Κυβέρνηση Μητσοτάκη, αυτό θα ήταν ότι υπήρξε η κυβέρνηση που δέχτηκε τη σκληρότερη πολεμική, τόσο από την Αντιπολίτευση, όσο και από το εσωτερικό της. Θα μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο σε άλλες συνθήκες; Πιθανότατα θα μπορούσε, αλλά το «βρώμικο ‘89» που όξυνε τα πολιτικά πάθη, το φάντασμα της «αποστασίας» για την οποία κατηγορούσαν επί 30 χρόνια τον Κων. Μητσοτάκη και τα οικονομικά φιλελεύθερα ήθη που προσπάθησε να εισάγει στην πολιτική αύξησαν κατακόρυφα την κοινωνική και πολιτική Εντροπία, σε βαθμό που δεν κατάφερε να υλοποιήσει όλα αυτά που σχεδίαζε. Κοιτάζοντας πια από το Παρόν, θα χαρακτηρίζαμε την όλη προσπάθεια ως «too little, too early», όπως θα έλεγαν οι εξ Εσπερίας φίλοι μας.

Βλέπετε, δεν ήταν μόνο οι πολιτικοί αντίπαλοι και οι «Κολλάδες» που έκαναν τα πάντα για να ακυρώσουν οποιαδήποτε προσπάθεια, αλλά και όλοι οι «Γκόρτσοι» και «Γκρούεζες» της ΝΔ που έβλεπαν να τρίζουν οι κομματικές τους καρέκλες από την εισβολή ενός «ξένου σώματος» στους κόλπους της Λαϊκής Δεξιάς.

«ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ, ΤΕΛΟΣ»

Ο Ανδρέας Παπανδρέου επανήλθε το 1993 στην Εξουσία ως σκιά του παλιού του εαυτού, με τη Μιμή στο πλευρό του, ανακράζοντας «επιτέλους, Τέλος!». Μπαίναμε σιγά-σιγά στον αστερισμό του ανανεωτικού ΠΑΣΟΚ, μια και οι μοναδικές φωνές που ασκούσαν αντιπολίτευση στον Ανδρέα, δεν προέρχονταν από την κατακερματισμένη ΝΔ, αλλά από την ανανεωτική πτέρυγα των μετριοπαθών Πασόκων, που αντιλαμβάνονταν ότι μια νέα ομάδα επιρροής είχε παρεισφρήσει μέσα στους διαδρόμους της Εξουσίας, προσκολλημένη στην τότε πανίσχυρη Δήμητρα, αλλάζοντας τις κομματικές ισορροπίες.

Οι μεγαλοεργολάβοι και μεγαλοπρομηθευτές του Δημοσίου ήταν πλέον καθεστώς και οποιαδήποτε Δημόσια επένδυση σε υποδομές γινόταν μόνο όταν το επέτασσαν αυτοί, που «μάζευαν όλο το Χαρτί» από το τραπέζι.

Το μεν πνεύμα πρόθυμο, η δε σαρξ ασθενής, ακόμα και για τα Ιερά Τέρατα της πολιτικής κι έτσι στις 18 Ιανουαρίου 1996 το ΠΑΣΟΚ αποχαιρετούσε τον Πρόεδρό του και εξέλεγε τον Κώστα Σημίτη ως νέο Αρχηγό, γεγονός που άρχισε να δημιουργεί τις πρώτες διαχωριστικές γραμμές μέσα στο κόμμα, με τους «προεδρικούς» υποστηρικτές του Παπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ στη μια όχθη και τους «εκσυγχρονιστές» του Κώστα Σημίτη στην απέναντι. Η εκλογή του Κώστα Σημίτη στην Πρωθυπουργία περιλάμβανε βέβαια και υπογραφή των απαραίτητων «γραμματίων» προς τη νομενκλατούρα του κόμματος, με χαρακτηριστική την προίκα του (άκρως κερδοφόρου, όπως αποδείχθηκε) Υπ.Εθ.Α. που ανέλαβε ο Άκης για να συμφωνήσει με το νέο κυβερνητικό σχήμα. Τον θυμάσαι τον Άκη, Θανάση μου, δούλευες στην καντίνα του πατέρα του μέσα στον ΟΑΣΘ παλιά κι έτσι εξασφάλισες και το διορισμούλη της κόρης σου, μπαγασάκο.

Ο Κώστας Σημίτης υπήρξε ένας έντιμος και εκσυγχρονιστής αστός πολιτικός χαμηλών τόνων, αστείων σαρδάμ και περιορισμένων κοινωνικών δεξιοτήτων, που θύμιζε περισσότερο διευθυντή λογιστηρίου παλιάς ανώνυμης εταιρείας. Ιστορικός θα μείνει ο χαρακτηρισμός του, από την αείμνηστη Μαλβίνα Κάραλη, ως «τάπερμαν». Έτσι, άδικα συγκρινόμενος με τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ, δεν κατάφερε ποτέ να εδραιώσει την απόλυτη Εξουσία του επάνω στο Κόμμα, αν και εξελέγη 2 φορές, το 1996 και το 2000 και κράτησε τον πρωθυπουργικό θώκο για πάνω από 8 χρόνια. Βλέπετε, το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν πια άλλο ένα κόμμα εξουσίας, αλλά ένας ολόκληρος τρόπος ζωής για τον Έλληνα. Είχε γίνει η κυρίαρχη Κοινωνική νοοτροπία, σε βαθμό που ακόμα και το υποτιθέμενο συντηρητικό κόμμα της ΝΔ «πασόκιζε» ασύστολα. Είχε γίνει ένα όν που οι σάρκες και τα κόκαλά του ήταν πια άρρηκτα συνδεδεμένα, τόσο με αυτά του Κράτους, όσο και με αυτά της ίδιας της Ελληνικής Κοινωνίας. Και το πλάσμα αυτό είχε πολλά κεφάλια, με αποτέλεσμα, ο Κώστας Σημίτης, προκειμένου να διατηρήσει μια εσωκομματική ειρήνη, επέτρεψε σε κομματικούς του αντιπάλους να αποκτήσουν τα δικά τους, ανεξέλεγκτα βιλαέτια, από τα οποία αποκόμιζαν διόλου ευκαταφρόνητα «ωφελήματα».

Το 1997 μας έφερε τα χαρμόσυνα νέα ότι η Αθήνα θα φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και οι κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες άρχισαν να ξεσκονίζουν και να γυαλίζουν τα ασημένια μαχαιροπίρουνα, προετοιμαζόμενοι για το Μεγάλο Φαγοπότι. Η Ελλάδα ζούσε μέσα σε έναν επίπλαστο Παράδεισο, όπου το μαύρο χρήμα κυκλοφορούσε άφθονο και ανεξέλεγκτο, ο μέσος Έλληνας ονειρευόταν να αποκτήσει επιτέλους εκείνη τη «Μπέμπα» που είχε βάλει στο μάτι, να γνωρίσει από κοντά το Μπαλί και τις Μαλδίβες και να διαμορφώσει τη ζωή του σύμφωνα με τους οδηγούς ξεβλαχέματος του Πέτρου Κωστόπουλου, που περιλάμβαναν πρώτη ξαπλώστρα κύμα στην Ψαρού, πρώτο τραπέζι πίστα στο «Διογένη», «τζιπάρα» στο γκαράζ του σπιτιού στο Διόνυσο και σπιτωμένο ανθυπογκομενίδιο με όλο του τον «εξοπλισμό» σε μικρή απόσταση από το οικογενειακό του άσυλο. Μη γελάς Θανάσαρε, όλα αυτά τα έκανες κι εσύ, πριν βγεις στις πλατείες σαν «αγαναχτισμένος».

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ

Μέσα σε αυτό το κλίμα ευδαιμονίας και μεγάλων προσδοκιών, κάποιοι επιτήδειοι μας έπιασαν με τα σώβρακα στον αστράγαλο και μας σέρβιραν το όνειρο του Χρηματιστηρίου και των μετοχών που «χτυπούσαν» απανωτά limit up και υπόσχονταν τρελά κέρδη σε κάθε πολίτη που θα φαινόταν αρκετά έξυπνος να πουλήσει το πατρικό του σπίτι, να υποθηκεύσει την επιχείρησή του, να βάλει χέρι στους λογαριασμούς σπουδών των παιδιών του και να ρίξει τα χρήματα στη Σοφοκλέους, για να πλουτίσει.

Στο Θεσσαλικό κάμπο, αγρότες επάνω σε τρακτέρ και μουλάρια έδιναν από το κινητό εντολές αγοραπωλησίας μετοχών για εταιρείες που δεν είχαν ξανακούσει ποτέ στη ζωή τους και που τους «σφύριξε» γι’ αυτές κάποιος συγχωριανός τους στο καφενείο, ενώ οι παραλίες είχαν γεμίσει με συμπολίτες μας που διάβαζαν τα ροζ φύλλα των εφημερίδων με τη σοβαρότητα ενός Χρηματιστή της Wall Street, απόφοιτου του Harvard Business School.

Ακόμα κι ένας Πειραιώτης μεγαλοτοκογλύφος πελάτης μου, ο οποίος είχε κάθε μήνα πάνω από 2-3 δισεκατομμύρια δραχμές στον τόκο, με μηνιαίο επιτόκιο 6% «μπροστά» και χρηματοδοτούσε «τσιγαράδες» που έφερναν λαθραίες καραβιές με αφορολόγητα τσιγάρα, σταμάτησε να δανείζει και άρχισε να «παίζει» με εταιρείες-φούσκες, με τη βεβαιότητα ότι θα αποκόμιζε ακόμα μεγαλύτερα κέρδη, μέχρι που (όπως διάβασα αργότερα στις εφημερίδες) ένα σαΐνι χρηματιστής του έκαψε τη γούνα.

Ο Γιάννος Παπαντωνίου διαβεβαίωνε το Πόπολο ότι ο δείκτης σύντομα θα ξεπεράσει τις 7.000 μονάδες και η «επενδυτική» φρενίτιδα καλά κρατούσε, εκτοξεύοντας την αξία των μετοχών κάποιων εταιρειών-φάντασμα σε απίστευτα ύψη, με απανωτά split και limit up, ενώ οι ιδιοκτήτες τους, εκμεταλλευόμενοι την απουσία αυστηρών κανόνων «ξεφόρτωναν» σιγά-σιγά, προετοιμαζόμενοι για την επόμενη μέρα. Ευτυχώς για σένα, φίλε μου Θανάση, που σου’ κοψε και βγήκες νωρίς και κατάφερες να φτιάξεις το ωραίο σου εξοχικό στη Λούτσα, μισό με άδεια και μισό με μεταμεσονύχτιο «πανωσήκωμα», άσε που απέκτησες κι εκείνη την περλέ την «Μπέμπα» που ονειρευόσουν, αλλά σου την έφαγε η κυρά στο διαζύγιο.

Όμως δεν την πάτησαν μόνο οι ιδιώτες, αλλά και οι Τράπεζες που δάνεισαν πολλά δισεκατομμύρια σε αυτούς τους ενθουσιώδεις «επενδυτές», με μοναδικό collateral την τρέχουσα αξία των χαρτοφυλακίων τους και όταν ο κουρνιαχτός καταλάγιασε, είχαν μείνει με ένα σωρό άχρηστη «χαρτούρα».

Kι έτσι, στα τέλη Αυγούστου του 1999 ήρθε εκείνη η μέρα που το ΧΑΑ δεν κατάφερε να στηρίξει το ίδιο του το βάρος που είχε ανεξέλεγκτα αποκτήσει και άρχισε η κατρακύλα, οδηγώντας σταδιακά τον Γενικό Δείκτη από τις 6500 μονάδες στις 800 και εκατοντάδες χιλιάδες επίδοξους «επενδυτές» στην απόγνωση, βλέποντας να χάνονται οι περιουσίες τους. Έγινε «η σφαγή των αρουραίων», για την οποία απολύτως κανένας πολιτικός ή επιχειρηματίας δεν βρέθηκε ποτέ στο σκαμνί, ενώ πολλά τρισεκατομμύρια δραχμές έκαναν φτερά προς μέρη εξωτικά, ονειρεμένα και κυρίως, άγνωστα.

Αυτή υπήρξε η πρώτη και πλέον βίαιη ανακατανομή πλούτου του Ελληνικού λαού στη σύγχρονη Ιστορία και άφησε πίσω της χιλιάδες εταιρείες που οι μετοχές τους μπήκαν σε αναστολή και δεν άξιζαν πια ούτε το χαρτί που ήταν τυπωμένες. Τα δίδακτρα «ξεβλαχέματος» του Έλληνα αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ακριβά, τόσο που με όσα έχασε θα μπορούσε να αποκτήσει ένα τίτλο ΜΒΑ από το ίδιο το Harvard, αυτός, τα παιδιά του, η πεθερά του και ο μπατζανάκης του ο Χαρίλαος.

Κώστας Κάπος

Δημοσίευση: Μαρτίου 15, 2022