Ντροπή και Τουρκία... Δύο λέξεις αντίθετες

Όμηροι των Τούρκων

Η ομηρία, η βάναυση μεταχείριση έως και εκτέλεση ανθρώπων που δεν είναι ένοχοι για κανένα έγκλημα αλλά πληρώνουν μόνο το ότι είναι μέλη ενός έθνους, μιας φυλής ή μιας κοινωνικής ομάδας, είναι κάτι αδιανόητο για τη δική μας εποχή, και, θα θέλαμε να πιστεύουμε, για τον δικό μας πολιτισμό. Δεν πάνε πολλές δεκαετίες, όμως, που η γερμανική κατοχή της Ελλάδας απέδειξε για άλλη μια φορά τον φρικτό αλλά και αποτελεσματικό ρόλο που η ομηρία παίζει στην πολιτική και στον πόλεμο. Προφανώς, οι ναζί δεν ανακάλυψαν την πρακτική αυτή. Κατάγεται από την αρχαιότητα, όταν συγγενείς ηττημένων βασιλέων «φιλοξενούνταν» στην πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας ως εγγύηση ότι όλα θα έβαιναν καλώς στις μακρινές επαρχίες. Οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι ήταν μεταξύ αυτών που εφάρμοζαν αυτόν τον θεσμό.

Η ιστορία των Ελλήνων βρίθει περιπτώσεων όπου αθώοι πλήρωσαν με τη ζωή τους όταν οι Οθωμανοί σουλτάνοι και διοικητές εξοργίζονταν με τις πράξεις άλλων Ελλήνων. «Σύμφωνα με τον τουρκικό κανόνα, κάθε άτομο φέρει ευθύνη για τις πράξεις των ομοεθνών του», έγραψε ο Ρόμπερτ Ουάλς, μάρτυρας του απαγχονισμού του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ μεταξύ πολλών συγκλονιστικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Πιο πρόσφατα, το 1955, οι Έλληνες της Πόλης πλήρωσαν με αίμα και με τις περιουσίες τους τις εξελίξεις στο κυπριακό ζήτημα.

Η Τουρκία του κ. Ερντογάν, η οποία φαίνεται να απορρίπτει με ταχύ ρυθμό τις αρχές της προόδου και της πορείας προς τον δυτικό πολιτισμό που εγκαθίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ, δεν διστάζει να επαναφέρει αυτή τη θλιβερή τακτική. Η παρατεταμένη κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτών προστίθεται στην υπονόμευση των κρατικών θεσμών, καθώς η τουρκική πολιτική και κοινωνία οπισθοδρομούν.

Το καθεστώς Ερντογάν έχει κύριο στόχο τους διαφωνούντες (ή πιθανώς διαφωνούντες) Τούρκους, αλλά χρησιμοποιεί την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που εφαρμόστηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 για να ασκεί πιέσεις και σε ξένες χώρες μέσω της κράτησης πολιτών τους. Πριν από λίγες εβδομάδες, η απελευθέρωση Γερμανού δημοσιογράφου συνοδεύτηκε από έντονη κινητικότητα στο μέτωπο της προμήθειας γερμανικών τανκς από την Τουρκία. Είναι φανερό ότι και Αμερικανοί πολίτες που κρατούνται, χρησιμοποιούνται σαν πιόνια από την κυβέρνηση. Το ίδιο επιχειρεί να κάνει και στην περίπτωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών. Σε αυτό ο κ. Ερντογάν έχει μεγάλο δάσκαλο, τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Τον Σεπτέμβριο του 2014, οι ρωσικές αρχές ανακοίνωσαν ότι είχαν συλλάβει Εσθονό πράκτορα ο οποίος είχε παραβιάσει τα σύνορά τους. Η Εσθονία, πρώην μέρος του Σοβιετικού Μπλοκ και τώρα μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., διαμαρτυρήθηκε ότι ο Εστον Κόβερ, αξιωματικός της υπηρεσίας εσωτερικής ασφαλείας, έπεσε θύμα απαγωγής. Οι Ρώσοι τον καταδίκασαν σε 15 χρόνια κάθειρξης, αλλά τον Σεπτέμβριο του 2015 ο Κόβερ επέστρεψε στη χώρα του, σε ανταλλαγή με Ρώσο πράκτορα που είχε καταδικαστεί στην Εσθονία. Όσο και αν προσποιείται ο Τούρκος πρόεδρος ότι οι δύο Έλληνες διώκονται απλώς επειδή βρέθηκαν στην τουρκική πλευρά των συνόρων, είναι προφανές ότι θέλει να εκμεταλλευθεί την ευκαιρία για να πιέσει την ελληνική κυβέρνηση, είτε για την έκδοση των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που διέφυγαν στην Ελλάδα, είτε πάνω σε άλλα διμερή ζητήματα.

Στην προσπάθειά του να διαμορφώσει την Τουρκία στα μέτρα του, ο κ. Ερντογάν φαίνεται να επιστρατεύει τα πιο δηλητηριώδη όπλα στη φαρέτρα του. Η καταπίεση και η καταστολή του ίδιου του λαού του, ο πόλεμος εναντίον μεγάλου μέρους του πληθυσμού της χώρας (των Κούρδων), η εισβολή και κατοχή τμημάτων γειτονικών χωρών, η αναθεώρηση συνθηκών και της ίδιας της Ιστορίας, και τώρα η ομηρία, συμβάλλουν στο εγχείρημα του κ. Ερντογάν να εμφανιστεί ηγεμόνας στο τιμόνι μιας ηγεμονικής δύναμης. Όσα κι αν νομίζει ότι πετυχαίνει με αυτές τις τακτικές, όμως, δηλητηριάζει την ίδια του τη χώρα και θα αφήσει μια ντροπιαστική κληρονομιά.

Νίκος Κωνσταντάρας
Καθημερινή

Δημοσίευση: Μαΐου 06, 2018