Γυναικείο ζήτημα

Της Γιώτας Μπάγκα

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του Συντάγματός μας όλοι οι Έλληνες είναι μεταξύ τους ίσοι. Το ότι δεν είναι το ξέρουμε όλοι. Επίσης ξέρουμε πως η γυναίκα έγινε πολύ αργότερα , μετά την θέσπιση του πρώτου Συντάγματος του κράτους μας, περισσότερο ίση με τον άνδρα…

13 χρόνια μετά το πρώτο Σύνταγμα (1844), το 1887 η «Εφημερίς των κυριών» της Καλλιρόης Παρρέν, τάραξε τα νερά, καθώς υπερασπιζόταν το δικαίωμα των γυναικών στη δουλειά και στη μόρφωση. Στην ίδια εφημερίδα γράφτηκε για πρώτη φορά το σύνθημα: «Ψήφος στη Γυναίκα». Τον ίδιο χρόνο (1887) αυτοκτονεί η Ελένη Παντελίδου , γιατί δεν έγινε δεκτή στην Ιατρική Σχολή. Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1884 η Σεβαστή Καλλισπέρη πέτυχε στις εξετάσεις της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών αλλά το Υπουργείο Παιδείας δεν της επέτρεψε την φοίτηση. Το 1890 το Πανεπιστήμιο Αθηνών άνοιξε για πρώτη φορά την πύλη του σε γυναίκα, την Ιωάννα Στεφανοπούλου ή Στεφανόπολι που πέτυχε στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών.

Η μικρή ανάπτυξη της Ελληνικής Βιομηχανίας μετά το 1860 επέτρεψε στις γυναίκες να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή και οι γυναίκες των μεσαίων και κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων διευρύνουν τον κοινωνικό τους ορίζοντα και η κοινωνική τους ταυτότητα αποκτά σταδιακά δημόσιο χαρακτήρα. Έτσι, γεννάται το αίτημα των γυναικών για ανώτατη εκπαίδευση. Αυτή την εποχή υπάρχουν περίπου 6000 εργάτριες στην Ελληνική Βιομηχανία και το 1892 γίνεται η πρώτη απεργία στο εργοστάσιο Ρετσίνα στον Πειραιά λόγω της μείωσης του ημερομισθίου ( από 80 σε 65 λεπτά). Όσο οι εργάτριες του Ρετσίνα απεργούσαν , οι αδελφές Αγγελική και Αλεξάνδρα Παναγιωτάκη από την Κεφαλονιά έγιναν δεκτές στην Ιατρική Σχολή Αθηνών όπου αρίστευσαν. Το 1908 η Αγγελική ύστερα από μετεκπαίδευση στη Γερμανία διορίζεται υφηγήτρια στην Ιατρική Σχολή , στο αμφιθέατρο την υποδέχονται οι φοιτητές της – όλοι άνδρες- ωρυόμενοι: «Στην κουζίνα! Στην κουζίνα!»

Το 1909 ιδρύθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων με στόχο , ανάμεσα σε άλλα, την προώθηση των γυναικείων δικαιωμάτων και τη βελτίωση της θέσης της γυναίκας και το 1911 ιδρύθηκε το Λύκειο Ελληνίδων με πρωτοβουλία της Καλλιρόης Παρρέν. Το 1920 ιδρύεται το πρώτο καθαρά φεμινιστικό σωματείο ο «Σύνδεσμος Ελληνίδων υπέρ των δικαιωμάτων της γυναικός» με πρόεδρο την Αύρα Θεοδωροπούλου ως τμήμα της Διεθνούς Ένωσης για τη γυναικεία ψήφο, δικαίωμα που κατοχυρώθηκε μόλις το 1930 με πολλούς περιοριστικούς όρους και μόνο για τις δημοτικές εκλογές. Και καθώς βασικοί όροι ήταν η γυναίκα να έχει ηλικία άνω των 30 ετών και να είναι εγγράμματη , σε μια χώρα και μια εποχή που το ποσοστό αναλφαβητισμού στις γυναίκες ξεπερνούσε το 70% καταλαβαίνουμε πόσο λίγες γυναίκες κατάφεραν τελικά να ψηφίσουν στις εκλογές του 1934. Δυστυχώς μόνο το 1952 δόθηκε το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις γυναίκες που συμμετείχαν στις εκλογές του 1953. Σ’ αυτές εξελέγη και η πρώτη γυναίκα βουλευτής , η Ελένη Σκούρα.

Σήμερα, μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε με ασφάλεια πως υπάρχει ανεμπόδιστη πρόσβαση των γυναικών στην Ανώτατη εκπαίδευση, στην πολιτική ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια. Σήμερα στη Βουλή υπάρχουν μόνο 54 γυναίκες μια μόνο μία αρχηγός κόμματος. Μπορούμε , λοιπόν να πούμε πως το γυναικείο ζήτημα έχει κλείσει; Όσο λοιπόν υπάρχουν γυναίκες άνεργες, γυναίκες που στηρίζουν μονογονεϊκές οικογένειες , άπορες, πολύτεκνες χαμηλών εισοδημάτων, άστεγες, πρόσφυγες, θύματα βίας, θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης δεν έχουμε το δικαίωμα ως κοινωνία να πούμε κάτι τέτοιο…

Δημοσίευση: Μαρτίου 09, 2017