ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ

1. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΡΙΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΑΠΟ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ.

2. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ: ΤΟ
ΣΕΝΑΡΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΟΥ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ, ΜΕ ΠΡΑΚΤΙΚΟ
ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ, ΧΩΡΙΣ ΣΥΓΧΙΣΗ ΟΝΕΙΡΩΝ.
3. Ο ΔΗΜΟΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ - ΕΥΡΩΣΤΙΝΗΣ ΕΙΝΑΙ
ΙΔΑΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΚΤΥΟΥ ΑΞΙΩΝ.

Α. ΓΕΝΙΚΑ:

1. Ο ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΔΗΜΟΥ.
Είναι ένα σχέδιο που πάνω στο έδαφος ορίζει μετασχηματισμούς και ανακατατάξεις, ιεραρχήσεις των τοπικών παραγωγικών χώρων, υποδομών, οικισμών. Χαράζει στο έδαφος διαρθρωτικές αλλαγές, ώστε α) αποδίδοντας αξία σε προνομιακούς πόρους και β) υποβοηθώντας υστερούντες συντελεστές της τοπικής ιδιαιτερότητας, να κατευθύνεται το συνολικό τοπικό σύστημα στην ευημερία, στην κοινωνική ισορροπία.

Στις συνθήκες της χώρας, με έντονες χωροταξικές δυσπλασίες, τον συγκεντρωτισμό, την περιθωριοποίηση της εκτός Αθηνών Ελλάδας, τις συνθήκες που επιβάλλονται από την παγκοσμιοποίηση και συρρικνώνουν τις δυνατότητες αποφάσεων των κρατών, οδηγούμαστε στην ανάγκη αναζήτησης των στρατηγικών ικανοτήτων της ανάπτυξης δημοτικών ενοτήτων και μικροπεριφερειών, με την επιστροφή κοινοτιστικών αντιλήψεων στις σύγχρονες καινοτομικές διαστάσεις τους. 

Με στόχο την κοινωνική βιωσιμότητα. Αυτές μας οδηγούν στον πολεοδομικό, χωροταξικό και οικονομικό προγραμματισμό, με όλα τα τεχνικοεπιστημονικά εργαλεία.

2. Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΤΠΣ ΣΤΟ ΥΠΕΡΕΧΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 

Το Ελληνικό κράτος έχει δημιουργήσει το άλυτο περιφερειακό πρόβλημα, δεν ανταποκρίνεται σε λειτουργίες εσωτερικής ενδογενούς ανάπτυξης και οικονομικοπολιτικής ενσωμάτωσης.
Το «ανανεωμένο» χωροταξικό είναι ένα συμφωνητικό υπηρετικότητας της Πελοποννήσου στις οικονομικές, κοινωνικές αξιολογήσεις του κεντρικού υδροκέφαλου κρατικού μηχανισμού.

Με αυτές τις προϋποθέσεις, χωρίς την νομιμοποιητική βάση αυτοέκφρασης, η περιφέρεια δεν θα μπορέσει να αναπτύξει την ιστορική, πολιτισμική και οικονομική της δυναμική.

Το νέο Χωροταξικό Πελοποννήσου: είναι χαμένη ευκαιρία ενός αναπτυξιακού περιφερειακού παραδείγματος μιας ιστορικής βιοεδαφικής ενότητας, χωρίς την διαλεκτική ανάμεσα στο σχεδιάζω και
κυβερνώ. Διευρύνει την άνιση ανάπτυξη παραλίας και ενδοχώρας. Αρνείται την πολιτισμική βάση μιας κεντρικής υποδομής, την επιστροφή των δήμων, πολλών μικροπεριοχών πυρήνων ανάπτυξης, γνώσης, σε ένα εσωτερικό γεωτροφικό και πολυλειτουργικό κύκλο.

Β. ΤΟ ΤΠΣ ΟΠΩΣ ΤΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΝ ΠΡΙΝ ΔΥΟ ΧΡΟΝΙΑ

 
Όλη η παρουσίαση από τον Υφυπουργό τότε Ν. Ταγαρά και τον Γ.Γ. Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ κ. Ε. Μπακογιάννη επικεντρώθηκε στην εξυπηρέτηση του πολίτη, στην εξασφάλιση της ιδιοκτησίας του, στην ευχέρεια να βγάζει πιο γρήγορα οικοδομικές άδειες κλπ. Απαντούσε στην λατρεία του Έλληνα προς την μικροϊδιοκτησία του. Ενώ το πρωτεύον είναι η αναδιάταξη της μεγάλης κοινωνικής ιδιοκτησίας. Ήταν το λαϊκίστικο χάιδεμα του ατομικίστικου
ιδιοκτησιακού αξιακού.

Γ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ (12/12/2025)

Καθηγητής Λουίτζι Μάτσα: «αρχή σχεδιασμού είναι η οπτική του συνόλου, η εφαρμογή στον χώρο ενός πολιτικού προγράμματος». Και πολιτική είναι πρόγραμμα και επαναπροσδιορισμός αξιών, της συμπεριφοράς των ανθρώπων, που με την δημόσια συζήτηση, την επιλογή στόχων, επιτρέπουν την
απελευθέρωση της κοινωνικής δυναμικής.

ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΩΝ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΠΣ προβλήθηκαν τρία σενάρια τοπικού σχεδίου.

ΠΡΩΤΟ: Δεν αιτιολογήθηκε η επιλογή τους. Έρχεται ως διαφορετική βαθμολόγηση παραγόντων – συντελεστών που μετέχουν ως ερωτήματα από τις προδιαγραφές των μελετών;

Από αυτά που μας είπαν έγινε αντιληπτή η βαρύτητα που έδωσαν στις επιθυμητές ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ κοινωνικές εισροές, ανάμεσα σε παραθεριστές και τουρίστες, και στον επικαθορισμό επιλογής του ενός από αυτούς. Δόθηκε η εικόνα ανταγωνιστικότητας ανάμεσα σε τουριστική και παραθεριστική επιλογή για τον τόπο. 

Προβλήθηκε και ο τουρισμός ως προτεραιότητα.

ΔΕΥΤΕΡΟ: Δεν υπάρχει διάσταση τουρισμού – παραθερισμού. Αυτές είναι φαντασιακές
συγκρούσεις.

Οι παραθεριστές, ή οι μη μόνιμοι κάτοικοι, δεύτερης κατοικίας είναι μεγάλο δυναμικό για την πόλη και τον Δήμο. Το κράτος έπρεπε να πριμοδοτήσει με κίνητρα την μετεγκατάσταση Αθηναίων, ώστε να δοθεί ανάσα στην πρωτεύουσα πόλη της δύσκολης ζωής και για την ζωή τους σε ένα φυσικό, φιλικό περιβάλλον. Το μεγάλο θέμα του Δήμου είναι ότι δεν έκανε ποτέ μια κίνηση ένταξης και συμπληρωματικότητας των παραθεριστών και όσων διαμένουν κατά διαστήματα στον Δήμο. Στο πρόγραμμα της παράταξης ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ το 2002 προτείναμε ανοιχτή διαβούλευση
κάθε καλοκαίρι με αυτούς που δεν διαμένουν μόνιμα στον Δήμο.

Όσον αφορά στον τουρισμό: οι έχοντες το πρόσταγμα στον Δήμο, αλλά και οι υπόλοιποι εκπρόσωποι «αντιπολιτεύσεων» δεν έχουν την παραμικρή μορφωτική επάρκεια στα θέματα τουρισμού. Ούτε τι σημαίνει η λέξη, ούτε την μελέτη και τα συμπεράσματά της για τον τουρισμό γνωρίζουν, αυτήν
που ολοκληρώθηκε από τον Δήμο επί δημαρχίας Ανδρικόπουλου. Τουρισμός υπήρξε επί Τυπάλδου, που δεν είναι ώρα να το αναπτύξουμε. Έτσι αυτά που ακούσαμε για ένταξη στην «διεθνή τουριστική αγορά»! απαιτούν προϋποθέσεις που δύσκολα θα ανευρεθούν.

ΤΡΙΤΟ: η ανάπτυξη και ο σχεδιασμός πρέπει να προσανατολιστούν στις ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ δυναμικές, στα ενδογενή στοιχεία τους. Τι έχουμε στο οποίο να επενδύσουμε, πως θα αξιοποιήσουμε το οικονομικό, εδαφικό, παραγωγικό, εργασιακό, συμβολικό και φυσικό κεφάλαιο του Δήμου, με νέες συμμετρίες στην κοινωνία και το έδαφος. Ο Δήμος μας είναι ένα ιδανικό εργαστήριο μελέτης και αξιοποίησης δικτύου αξιών.

Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΚΥΡΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ (ΣΕ
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ), ΟΧΙ ΡΟΥΤΙΝΑΣ

1. Απόφαση νέας Οικιστικής ιεραρχίας

Το Ξυλόκαστρο στην σχέση οικονομικών και εδαφικών παραγόντων πρέπει να αναγνωριστεί ως κέντρο ροής ζωτικότητας, υπηρεσιών, γνώσης, φροντίδας, στον δημοτικό χώρο, όπως και να εκφράζει
ένα δυναμικό της ενδοχώρας του.

Να επανεξεταστεί το ρυμοτομικό της πόλης και να πολεοδομηθεί η περιοχή από τον νέο σιδηροδρομικό σταθμό έως την θάλασσα των Αριστοναυτών, της ακτής του Μύθου, με προοπτική εγκαταστάσεις αθλοναυτικές. Είναι η επιστροφή ουσίας της ιστορικής ταυτότητας, μακριά από περατζάδες για «πλοία» που ξεροσταλιάζουν στις Αποθήκες Φραντζή.

Ρέθι: αναβάθμιση σπουδαιότητας, όπως και για το Δερβένι.

2. Ιεραρχία επικοινωνιακών υποδομών: άξονας Παναρίτι, Μάρκασι, Ρέθι, Πύργος, Ζάχολη (για μια νέα συμμετρία παραλίας - ενδοχώρας, για την ανάπτυξη μιας νέας γραμμικής πυκνότητας)

3. Αξιοποίηση ενδιάμεσων χώρων συνάντησης αγροφυσικού με υδατοφυσικό χώρο, όπως ο Κόμβος - δασάκι σε Λυκοποριά – Σαρανταπηχιώτικα, (είναι ποιοτικές παρεμβάσεις στο ομοιογενές κεκορεσμένο οικιστικό συνεχές της ακτογραμμής).

4. Φυτώρια: Γνώση της τοπικής παραγωγικής γεωγραφίας και αξιολόγησής της σημαίνει ένταξη της ευρείας καλλιεργητικής περιοχής φυτωρίων ως ειδική «Περιοχή Προστασίας», «Παραγωγικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων».

5. Άρση κάθε αδράνειας, μελέτες για επείγοντα ζητήματα ΧΥΤΑ και διάβρωσης ακτών.

- Το ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟ, το ΔΕΡΒΕΝΙ, όλος ο Δήμος έχουν ένα ΕΥΡΥ και ΠΥΚΝΟΝΟΗΜΑ αξιών αλλά αδικούνται από τα ελλείμματα ανάγνωσης από τοδιευθύνων πολιτικό προσωπικό.

Ε. ΓΙΑΤΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΦΩΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΝΤΕΣ;

Αν εξαιρέσουμε τους χορούς και τα πανηγύρια των δημοτών που εκφράζουν την φυγή από την στεναχώρια και ασχήμια, τον πόνο του αδικημένου, ο κόσμος που δεν θέλει να αισθάνεται ηττημένος είναι στους δρόμους, για τα Τέμπη, για το αγροτικό. Δεν έχει εμπιστοσύνη σε θεσμούς, προγράμματα, σχέδια, λόγια. Κοιτάξτε πόσοι – ελάχιστοι - παρακολούθησαν το Δημοτικό Συμβούλιο, ακόμα και από το διαδίκτυο. Το μεγάλο έλλειμμα δεν λέγεται αδιαφορία, δεν είναι οικονομικό, υλικό, είναι η κρίση εμπιστοσύνης ότι αυτά που προσφέρονται ως λύση από τους θεσμούς (μέχρι και τους «κατώτερους») δεν αναγνωρίζονται ως στοιχεία μιας βιώσιμης προοπτικής.

Ο Δήμαρχος και η παράταξή του δεν έκφρασαν κάποια συγκεκριμένη πρόταση, άποψη. Είχαν ή δεν έχουν έναν σύμβουλο για τέτοια θέματα; Ο «μελλοντικός δήμαρχος» Καραβάς, όπως άκουσα σε
ομήγυρη αυτοκολακείας, και οι συνεργάτες του απόντες. Ο κ. Μπρακούλιας ζήτησε χρόνο για να σκεφθεί, γιατί 25 χρόνια σε αυτές τις θέσεις εκπροσώπου δεν μπόρεσε να αξιολογήσει δυο προτεραιότητες για τον Δήμο.
Χιλιάδες στόματα κλειστά. Ακούσαμε άποψη μόνο από την μηχανικό Νικολέττα Βερτσιώτη.

Στο κείμενό μου με προτάσεις για το ΓΠΣ Ξυλοκάστρου (28 Ιουνίου 2009), κλείνω με την διαπίστωση του Καστοριάδη ότι αυτό το σύστημα που ζούμε έχει εμάς ως λειτουργικό δυναμικό του. Έτσι, οι συνδημότες θα αυξήσουν την κατά κεφαλήν συνείδηση ευθύνης τους απέναντι στο κοινωνικό σύνολο,
αν ανατρέξουν σε χρήσιμα μορφωτικά βοηθήματα και σε μια συζήτηση για προγραμματισμούς τοπικού επιπέδου. Αυτοί που αποφασίζουν δεν έχουν ανάγκη στοιχειωδών γνώσεων τοπικής οικονομίας, και αξιοποίησης του τοπικού κεφαλαίου. Το «πηγαίνουμε και όπου βγει» δεν αφορά αυτούς.
Γνωρίζουν που πηγαίνει ο τόπος, αλλά και που πηγαίνουν αυτοί.

ΧΡΗΣΙΜΟ κείμενο αυτό που πλαισιώνει την σελίδα: αναφορά στο ΓΕΝΙΚΟ
ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ του Ξυλοκάστρου / 2009.

Δημοσίευση: Δεκεμβρίου 20, 2025