Το δίλημμα του καταλανού ηγέτη μπροστά στη φωνή της σιωπηλής πλειοψηφίας

Την Κυριακή ήταν η μέρα που η "σιωπηλή Καταλονία" βρήκε τελικά τη φωνή της. Μετά από μήνες κατά τους οποίους οι αυτονομιστικές δυνάμεις κυριάρχησαν στη δημόσια συζήτηση, περιφρονώντας την άλλη πλευρά και χαρακτηρίζοντάς τους φασίστες και ισχυριζόμενοι ότι κέρδισαν το επιχείρημα στο αμφισβητούμενο δημοψήφισμα της περασμένης εβδομάδας, η πλειοψηφία των Καταλανών που αντιτίθενται στην ανεξαρτησία από την Ισπανία βγήκε στους δρόμους της Βαρκελώνης.

"Esta es la mayoría silenciosa!" (Εδώ είναι η σιωπηλή πλειοψηφία), "Αρκετά" και "Ήρθε η ώρα της κοινής λογικής", φώναζαν. Οι πρώτες εκτιμήσεις έθεσαν τον αριθμό των διαδηλωτών κατά της ανεξαρτησίας σε σχεδόν ένα εκατομμύριο, αν και ο αριθμός που έδωσε η καταλανική αστυνομία ήταν πολύ χαμηλότερος. Ήταν σαν να αποφάσιζαν οι πολίτες της Βαρκελώνης να διεξάγουν το δικό τους αυθόρμητο δημοψήφισμα. Η ετυμηγορία τους: ένα συντριπτικό "όχι".

Η διαδήλωση συνοδεύτηκε από παρόμοιες πορείες υπέρ της ενότητας στη Μαδρίτη και ακολούθησαν πορείες σε περίπου 50 ισπανικές πόλεις το Σάββατο, ζητώντας από τα αντιμαχόμενα μέρη να ξεκινήσουν διάλογο. Το ερώτημα τώρα, έχοντας απομείνει σχεδόν μία μέρα πριν από την υποτιθέμενη προθεσμία που έδωσε ο πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζδεμόντ για να ανακηρύξει ένα ανεξάρτητο κράτος, είναι αν οι πρόσφατα κινητοποιημένοι αντίπαλοί του άργησαν να το κάνουν.

Πολλές εξηγήσεις προσφέρονται στο γιατί, αν οι περισσότεροι Καταλανοί δεν θέλουν την απόσχιση από τη Μαδρίτη, οι αυτονομιστές έφτασαν τόσο επικίνδυνα κοντά στον στόχο τους. Το κόμμα του Πουτζδεμόντ και οι σύμμαχοί του δεν κατάφεραν να κερδίσουν την υποστήριξη της πλειοψηφίας. Τόσο στο διαταραγμένο δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου όσο και σε μια προηγούμενη, μη δεσμευτική ψηφοφορία το 2014, το ποσοστό των ανεξάρτητων ψηφοφόρων που υποστηρίζουν την ανεξαρτησία ήταν κοντά στο 40%.

Αλλά οι δυνάμεις όσων υποστηρίζουν την ενότητα έχουν διχαστεί. Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού της Ισπανίας, Μαριάνο Ραχόι, είναι αντιδημοφιλές στην Καταλονία. Οι Σοσιαλιστές, η κυριότερη εθνική αντιπολίτευση, υπέστησαν διαφορές για την ηγεσία που τους εξασθένισαν. Το Καταλανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα αντιτάσσεται στην ανεξαρτησία, αλλά δεν θέλει να φανεί ότι συντάσσεται με τον Ραχόι, ειδικά εάν αποφασίσει να επιβάλει άμεση κυριαρχία από τη Μαδρίτη.

Ο Αρτούρ Μας, ο προηγούμενος πρόεδρος της Καταλονίας πριν τον Πουτζδεμόντ, προσπάθησε να μετατρέψει τις τελευταίες περιφερειακές εκλογές, το 2015, σε ακόμη ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία. Παρά την υψηλή συμμετοχή του 75%, ο συνασπισμός των αποσχιστικών κομμάτων απέτυχε να κερδίσει μια συνολική πλειοψηφία στην καταλανική βουλή. Στο παζάρι που ακολούθησε, ο Πουτζδεμόντ, η μελαχρινή εκδοχή του Μπόρις Τζόνσον από την Ζιρόνα, αντικατέστησε τον Μας.

Το αποτέλεσμα κάθε άλλο παρά έδειξε μια υποστήριξη στην ανεξαρτησία. Αλλά η ηγεσία των αυτονομιστών το ερμήνευσε με διαφορετικό τρόπο. Με την υποστήριξη από τα προκατειλημμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης, που εκμεταλλεύονται την αντιδημοτικότητα του Ραχόι, επικεφαλής μιας μειοψηφικής κυβέρνησης στη Μαδρίτη, και ενθαρρυμένοι από τις διαφορές της αντιπολίτευσης, οι ακτιβιστές άρχισαν μια ασυμβίβαστη ώθηση για ανεξαρτησία που οδήγησε στο δημοψήφισμα αυτού του μήνα.

Δείχνοντας την αποφασιστικότητα ενός αληθινού πιστού, ο Πουτζδεμόντ αγνόησε την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου, ότι το δημοψήφισμα ήταν παράνομο. Τα λόγια και οι απειλές του Ραχόι αγνοήθηκαν επίσης. Οι κάτοικοι της Βαρκελώνης λένε ότι μια ατμόσφαιρα εκφοβισμού υπήρχε κατά την περίοδο πριν από την ψηφοφορία, με ακτιβιστές να κατηγορούν εκείνους που διαφώνησαν ότι έχουν φασιστικές απόψεις.

Τώρα που η "σιωπηρή πλειοψηφία" βγήκε τελικά στο προσκήνιο, ο Πουτζδεμόντ αντιμετωπίζει ένα πραγματικό δίλημμα. Αν προχωρήσει με μια δήλωση ανεξαρτησίας αυτή την εβδομάδα, το πρώτο και μεγαλύτερο πρόβλημα του μπορεί να μην είναι ο Ραχόι, η Εθνοφρουρά και η άμεση κυριαρχία από τη Μαδρίτη, αλλά το ότι πολλοί από τους καταλανούς ψηφοφόρους του θα απαιτούν το κεφάλι του.

Ταυτόχρονα, ο Ραχόι δεν πρέπει να κάνει το λάθος να ερμηνεύσει τις διαδηλώσεις της Κυριακής ως υποστήριξη στην άκαμπτη, μαξιμαλιστική στάση του. Η καλύτερη πορεία του, όπως υποστήριξε η Ινές Αριμάδας του κόμματος Ciudadanos στην Καταλονία, μπορεί να είναι να χρησιμοποιήσει τις συνταγματικές του εξουσίες για να επιμείνει σε νέες περιφερειακές εκλογές. Οι νέες δημοσκοπήσεις ενδέχεται να οδηγήσουν στην αντικατάσταση του Πουτζδεμόντ από μια πιο διαλλακτική φιγούρα στο στρατόπεδο της απόσχισης, όπως ο Σάντι Βίλα, ο υπουργός Επιχειρήσεων.

Δεδομένης της τρέχουσας διάθεσης στη Βαρκελώνη, οι νέες εκλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο να χάσει τον έλεγχο της καταλανικής Βουλής ο συνασπισμός υπέρ της ανεξαρτησίας. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα αποτελούσε μια πολύ θορυβώδη νίκη για την "σιωπηλή Καταλονία". Ακόμα κι αυτό δεν θα σήμαινε ότι λήγει το ζήτημα.

Οι εκκλήσεις στις προσπάθειες ανεξαρτησίας είναι διαχρονικές και ενστικτώδεις. "Ό, τι κι αν κάνουμε, πρέπει να παρουσιαστεί ως νίκη και για τις δύο πλευρές", δήλωσε η Άνα, μία κάτοικος Βαρκελώνης - ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος η αντιπαράθεση να είναι αδιάλειπτη.

theguardian.com

Δημοσίευση: Οκτωβρίου 13, 2017