Ελλάδα, χώρα χωρίς εξωτερική πολιτική

Του Γιώργου Λακόπουλου

Την περασμένη εβδομάδα οι Τούρκοι κλιμάκωσαν τις προκλήσεις τους προς την Ελλάδα. Όχι με τις συνήθεις πρακτικές των παραβάσεων και παραβιάσεων στο Αιγαίο. Ούτε με ανακριβή δημοσιεύματα που βασίζονται σε στημένες εκθέσεις κρατικών υπηρεσιών, ή δηλώσεις πολιτικών παραγόντων δεύτερης κατηγορίας. Όλα άρχισαν από την κορυφή.

Η πρόκληση -με προσωπικές δηλώσεις του Ερντογάν- πήρε μορφή αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά του Αιγαίου. Δεν υπάρχει πιο υψηλό και πιο επίσημο επίπεδο προσβολής της εθνικής κυριαρχίας μιας χώρας από μια άλλη, σε καιρό ειρήνης. Τα επόμενα βήματα είναι η καταγγελία των Συνθηκών και η κήρυξη πολέμου.

Απέναντι σε αυτές τις κρίσιμες τουρκικές πρωτοβουλίες, οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση θα είχε σημάνει συναγερμό. Πέρα από τον εσωτερικό εθνικό συντονισμό, ο υπουργός Εξωτερικών θα έπαιρνε την επομένη το αεροπλάνο για τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Αντί γι' αυτό απλώς ο εκπρόσωπος του υπουργείου εξέδωσε μια χιουμοριστική ανακοίνωση εμπνευσμένη από τη παροιμία, περί των γαϊδάρων και του καυγά τους σε ξένο αχυρώνα. Για να περιγράψει, υποτίθεται, τη διαφορά της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας στην αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αυτό είναι το θέμα τους; Αυτό κατάλαβαν;

Η στρατηγική της έντασης που κλιμακώνουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Άγκυρα, με διαβαθμίσεις, ίσως και σκόπιμες, εξελήφθη ως... μάλωμα γαϊδάρων -διατύπωση διπλωματικά προσβλητική, εκτός της ελαφρότητάς της. Τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο εκλαμβάνονται ως... αχυρώνας, που είναι απλώς ξένος για τους Τούρκους.

Σε περιόδους διεθνών πολιτικών κρίσεων -και στο προοίμιο μιας τέτοιας κρίσης βρισκόμαστε- όταν η θιγόμενη χώρα αντί να θωρακίσει την υπόσταση της με το διεθνές δίκαιο και τη θέση της στους υπερεθνικούς σχηματισμούς, κάνει καλαμπούρια, είτε οι υπεύθυνοι για την εξωτερική της πολιτικής δεν έχουν καταλάβει τι βρίσκεται σε εξέλιξη, είτε δεν υπάρχει εξωτερική πολιτική.

Στην περίπτωση της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης δεν υπάρχει καν υπουργείο Εξωτερικών. Ως πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει υπουργό Εξωτερικών. Το βεληνεκές των δραστηριοτήτων του Νίκου Κοτζιά δεν ξεπέρασε το επίπεδο των προσωπικών του αντιλήψεων για την πολιτική και πάντως δεν έχει να καταγράψει καμιά αξιόλογη διπλωματική πρωτοβουλία. Ίσως καλύτερα. Στα Βαλκάνια προσπάθησε να δείξει διπλωματικό ταλέντο και το αποτέλεσα ήταν να δημιουργηθούν προβλήματα.

Τις ημέρες που άρχισε να εκδηλώνεται η τουρκική επιθετικότητα ο υπουργός Εξωτερικών ενδοσκοπούσε την κυβερνήτη πολιτική ως αρχηγός εσωκομματικής ομάδας. Αλλά στην εποχή μας, χώρα χωρίς επαρκή εξωτερική πολιτική είναι λειψή χώρα. Και πρωθυπουργός χωρίς δραστήριο υπουργό Εξωτερικών είναι λειψός πρωθυπουργός.

Ό,τι κατάφερε η νεώτερη Ελλάδα το κατάφερε χάρη στις δραστηριότητες κάποιων επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας που άνοιξαν δρόμους, εδραίωσαν συμμαχίες και ανέπτυξαν δια της παρουσίας τους ισχυρά επιχειρήματα. Όχι με πλακίτσες.

Η διαχείριση ενός ζητήματος εξωτερικής πολιτικής κατά κανόνα είναι θέμα εμπειρίας και κρίσης. Στην περίπτωση της σημερινής κυβέρνησης έχουμε αυτό που έλεγε η Αμερικανίδα ηθοποιός Ρίτα Μπράουν: "Η καλή κρίση προϋποθέτει πείρα και συχνά η πείρα προϋποθέτει κακή κρίση".

Πηγή Capital

Δημοσίευση: Οκτωβρίου 26, 2016