O θαυμαστός ψηφιακός μας κόσμος. Ευλογία και κατάρα!

Ελευθέριος Ανευλαβής

Ζούμε, πια, είτε το αποδεχόμαστε είτε όχι, στο κυβερνοδιάστημα (Cyberspace), όρος του  William Gibson, όπου όλα τα μέσα: ακουστικά, οπτικά, τηλέφωνο, τηλεόραση, κεραίες και δορυφόροι συνιστούν αυτό το αχανές διάστημα, που αποτελεί μια συναισθηματική-ηλεκτρονική ψευδαίσθηση επέκτασης του νευρικού μας συστήματος,  στο οποίο (κυβερνοδιάστημα) φθάνουμε, ταξιδεύοντας επάνω στην υπερλεωφόρο της πληροφορίας (Information superhighway), μέσω του δυαδικού αριθμού αυτού του θαυματουργού μπιτ.

Η μετά-βιομηχανική επανάσταση της πληροφορικής και της υπερτεχνολογίας (super technology) έχει πλέον κυριαρχήσει. Όπως κάθε επιτυχημένη επανάσταση έχει γίνει καθεστώς. Ο  νέος ψηφιακός κόσμος  ( Digital World) είναι εδώ.  Όλοι μας είτε το συνειδητοποιούμε, είτε όχι, είτε τον αποδεχόμαστε, είτε όχι, είτε τον θαυμάζουμε, είτε τον καταριόμαστε, ζούμε μέσα του. τον κατοικούμε, τον υφιστάμεθα.

Καθορίζει τη ζωή μας, την κοινωνία μας, το κράτος μας, τον κόσμο μας ολόκληρο.

Το βασίλειο της επικοινωνίας και της σκέψης, του λογισμού, δια των υπολογιστών (computer mediated communication).

Η τεχνολογική επανάσταση και η λεωφόρος της πληροφορικής διασχίζουν τον ιστό της σύγχρονης κοινωνίας, διαμορφώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο, αλλάζοντας κοινωνία και ανθρώπους και όρους άσκησης της πολιτικής.

Η υπερλεωφόρος της πληροφορίας είναι κάτι ανάλογο με το ταξίδι του ανθρώπου στη σελήνη με τη διαφορά ότι είναι δυσκολότερα αντιληπτό και σαφές. Ο καθένας είδε το βήμα του αστροναύτη πάνω στη σελήνη. Πώς, όμως, η πληροφορία αυτή έφτασε στη Γή, μέσω της πληροφοριακής λεωφόρου, ελάχιστοι κατανοούν. 

Από τα λίθινα εργαλεία και τις σηματοδότρες φωτιές των βουνών ο άνθρωπος, με την τεχνολογία. έχει φτάσει στο δυαδικό μπιτ (bit), που τον ταξιδεύει στο φεγγάρι.

Από τα τροχήλατα ρομπότ του Ηφαίστου, που πηγαινοέρχονταν στα παλάτια του Ολύμπου τρατάροντας τους θεούς, θαύμα να τα βλέπεις, θαύμα ιδέσθαι, (Ιλιάς Σ 373-377) και τον Τάλω του, τον χάλκινο γίγαντα-προστάτη  της μεγαλομάτας Ευρώπης (αυτό σημαίνει Ευρώπη: μεγαλομάτα, ανοιχτομάτα, που της έβγαλαν τα μάτια οι  μοντέρνοι εραστές της), φτάσαμε στο φεγγάρι και την ρομποτική χειρουργική.

Από το αναλογικό στο ψηφιακό

Στο αναλογικό σύστημα, η αναλογική (analog) πληροφορία, ρέει και μεταβάλλεται συνεχώς ανάλογα π.χ. με την ένταση της φωνής.

Στο ψηφιακό (digital) σύστημα, τα δεδομένα συνίστανται σε διχοτομημένο ναι-όχι, 1-0, ανοικτό κλειστό και η δειγματοληψία γίνεται σε τακτά μικρά χρονικά διαστήματα.

Κατά τη μετατροπή δεδομένων από αναλογικό σε ψηφιακό σχήμα (ADC: analog to digital Conversion), οι συνεχείς ηλεκτρικοί παλμοί πυροδοτούμενοι από φωνή στο τηλέφωνο, μετατρέπονται στο ψηφιακό σχήμα: ανοικτό-κλειστό (on-off), του κώδικα λειτουργίας του υπολογιστή.

Η τεχνολογία και η πληροφορική, λέξεις που πιπιλίζουμε όλοι μας καθημερινά, έχουν μπει στην ζωή μας. Καθορίζουν τη ζωή μας. Είναι η ζωή μας. Όλο το ανθρώπινο σύστημα πληροφορίες ανταλλάσσει, μεταξύ των μερών που το απαρτίζουν.

Και ο εγκέφαλος-κυβερνήτης, βάσει πληροφοριών αποφασίζει, λειτουργεί και υπάρχει. Κάποιοι τον παρομοιάζουν (δεν είναι ακριβώς, αλλά δεν είναι εδώ ο τόπος να το αναλύσουμε), με έναν υπολογιστή του οποίου το hardware (υλικό μέρος, τα καλώδια ας πούμε) αποτελείται από το βιοϋλικό των νευρώνων του και το software (λογισμικό) του από την σκέψη, τον νου.

Η γνωσιοεπιστήμη, η σπουδαιότερη ίσως διανοητική εξέλιξη του τέλους του 20^ου αιώνα, πραγματεύεται τις λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου (γνώση και αντίληψη) ως ένα πολύπλοκο σύστημα  πρόσληψης, αποθήκευσης, ανάκτησης, αξιολόγησης και μεταβίβασης πληροφοριών. Η εκπληκτική και σύγχρονη αυτή επιστήμη της γνώσης και της πληροφορίας (γνωσιοεπιστήμη και πληροφορική) πρόγονό της και θεμελιωτή της έχει την λογική και τον Συλλογισμό του Αριστοτέλη και των Στωικών.  

Η τεχνητή ευφυΐα ή νοημοσύνη (artificial intelligence) εκφράζει την προσπάθεια να ανακαλυφθούν και να περιγραφούν πλευρές της ανθρώπινης νοημοσύνης, που μπορεί να προσομοιωθούν σε μηχανές. Και πέρα απ’ αυτό, η τεχνητή ευφυΐα στοχεύει στην κατασκευή μηχανών, που θα κάνουν πράγματα, τα οποία οι άνθρωποι θα έλεγαν  ότι απαιτούν νοημοσύνη. Παρ’ όλο που, προς το παρόν, τα αποτελέσματα είναι σε επίπεδο νηπιακό, η δυνατότητα υφίσταται. Μπορούν να κατασκευαστούν μηχανές που να επιδεικνύουν νοημοσύνη, ακόμη και ανώτερη της ανθρώπινης.

Η τεχνολογία και η πληροφορική ως μόδα.

Η τεχνολογία και η πληροφορική έχει γίνει μόδα, που λίγοι την καταλαβαίνουν μα όλοι την φορούν, καμαρωτοί σαν παγώνια.

Το να έχεις PC (personal computer: προσωπικό υπολογιστή), να είσαι on line (συνδεδεμένος)  στο ιντερνέτ (internet: διαδίκτυο, μια ελεύθερη αναρχική εικονική κοινωνία χωρίς κανέναν υπεύθυνο και καμιά υπευθυνότητα), να έχεις Web page (ιστοσελίδα → web:ιστός page: σελίδα) και blog (σύντμηση (we)b: ιστός και  log: κάτι σαν τετράδιο σημειώσεων), το λεγόμενο ιστολόγιο, κάτι σαν ημερολόγιο σε κοινή θέα, να στέλνεις e-mail (electronic mail: ηλεκτρονικό ταχυδρομείο), εκτός του ότι προσφέρει, σε όλους, μια αίσθηση υπεροχής, αποτελεί για πολλούς ανάγκη πλέον.

Τα PDA (Personal digital assistant: προσωπικός ψηφιακός βοηθός), GPS (Global Positioning System: σύστημα παγκόσμιου εντοπισμού) το iPod, κυριαρχούν και κανοναρχούν τη ζωή μας.  Το PDA είναι ένας υπολογιστής τσέπης που κάνει υπολογισμούς, λειτουργεί ως ρολόι και ημερολόγιο, συνδέεται με το διαδίκτυο, στέλνει και δέχεται ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, παίζει βίντεο, έχει επεξεργαστή κειμένου, λειτουργεί ως γραφομηχανή, παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια, λειτουργεί ως ραδιόφωνο. Είναι ακόμη κινητό τηλέφωνο. Και το κρατάς στην παλάμη σου.

Το όνομα iPod (μέσα αναπαραγωγής ήχου, εικόνας και βίντεο) εμπνεύστηκε ο νονός του από την ταινία Οδύσσεια του Διαστήματος 2001.

Το GPS σε πηγαίνει στον προορισμό σου, χωρίς εσύ να σκέφτεσαι ή να ψάχνεις, επικοινωνώντας με δορυφόρους εντοπισμού θέσης πάνω στον πλανήτη. Αυτό το ουράνιο μάτι δεν είναι πλέον ο Θεός «Ος τα πάνθ’ ορά», αλλά μπιτ πληροφορίας, που γίνονται εικόνα. Και, να’ σαι στην παγκόσμια οθόνη,  εσύ ο άνθρωπος, «ο μικρός ο Μέγας», να διαμαρτύρεσαι για τον ρουφιάνο που εσύ κατασκεύασες.

Ο ασύγχρονος ψηφιακός βρόγχος συνδρομητή (το γνωστό σας ADSL asynchronous digital subscriber loop) είναι πια το απαραίτητο εργαλείο για ταχύτερη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Αποτελεί ένα  σύστημα όπου τα δεδομένα εισόδου και εξόδου αναπαρίστανται με μια συνεχώς μεταβαλλόμενη μεταβλητή όπως το βολτάζ ή το ρεύμα.

Η ινφογλώσσα

Μια καινούργια γλώσσα έχει εμφανιστεί και εμπλουτίζεται καθημερινά με νέες λέξεις: Η ινφογλώσσα [infolang:  information (πληροφορία) και language (γλώσσα)] ή τεχνογλώσσα (technolang),  που δημιουργεί καινούργιες έννοιες και εκφράζει καινούργιους κόσμους, εν πολλοίς φανταστικούς, άυλους, αλλά και τόσο πραγματικούς.

Κυβερνοομιλία (Cyberspeak). Ακούστε την:

–IMHO (in my humble opinion): κατά την ταπεινή μου γνώμη.

–LOL (Laughing out loud): σκάω στα γέλια.

–WB (Welcome Back): καλώς ήρθες πίσω

–BRB (be right back): επιστρέφω αμέσως.

Smileys (χαμογελάκια;), με το επίσημο όνομά τους Emoticons [emotion (συναίσθημα)-icon (εικόνα)], εκφράζουν στην ινφογλώσσα συναισθήματα:

:-)         χαμόγελο,

:-ο        απορία,

>:->     θυμός,

:-(         θλίψη,  

Ανωνυμία (anonymity),  που επιτρέπει σε κάποιον να παρουσιάζεται στο απρόσωπο διαδίκτυο, χωρίς όνομα ή με πειραγμένη ταυτότητα, ως άλλος απ αυτόν που είναι, προκειμένου να επιτύχει, συνήθως, άνομους σκοπούς.

Ομάδα άμεσης ανταπόκρισης υπολογιστών (CERT: computer emergency response team), κυβερνητικός οργανισμός, επιτηρεί και παρέχει συμβουλές σχετικά με το διαδίκτυο. 

Κυβερνοέγκλημα (Cybercrime) δεν θα μπορούσε να λείπει από τον Κυβερνοχώρο, όπως και το Κυβερνοσέξ (Cybersex).  Με το Εικονικό σεξ (Virtual sex), με μια κατάλληλη στολή και βάσει της ιδίας ψηφιακής αρχής της τεχνοπληροφορίας (technoinformation),  μπορείτε να κάνετε σεξ με εικονικό (ψηφιακό) ή πραγματικό άτομο εξ αποστάσεως. Πέραν της ευχάριστης διαστροφής, παρέχεται η δυνατότητα σε άτομα με φυσικές αναπηρίες, αλλά και σε συντρόφους που βρίσκονται μακριά να έχουν σεξ, ενώ παρέχει ασφαλές σεξ στους μοναχικούς και φοβικούς.

Κυβερνοχρήμα (cybercash), είναι ήδη ανάμεσά μας. Παίρνετε τον μισθό σας από τα ΑΤΜ (αυτόματες ταμειακές μηχανές).  Περνάτε τα διόδια με την ηλεκτρονική σας κάρτα. Βολικό και ασφαλές, το ψηφιακό χρήμα.

Και βέβαια μπορείτε να έχετε Μάθηση εξ Αποστάσεως (Distance learning), μέσω του ηλεκτρονικού σας υπολογιστή.

Παρούσα και η ρομποτική (Robotics): μηχανές κατευθυνόμενες από υπολογιστές που επιτελούν μηχανικό έργο παρούσα. Τα ρομπότ είναι χρήσιμα για επαναληπτικές μονότονες εργασίες και για εργασίες που χρειάζονται μεγάλη ακρίβεια. Λειτουργούν με τεχνητή ευφυΐα (artificial intelligence) και αναγνωρίζουν μορφές, καταλαβαίνουν τη φυσική γλώσσα, και παίρνουν αποφάσεις, υπακούοντας (υποτίθεται) στους τρεις θεμελιώδεις κανόνες της ρομποτικής του Isaac Asimov:

1. δεν απειλούν την ανθρώπινη ζωή ενεργώς ή παθητικά (αδρανώντας)

2. υπακούει στις εντολές του ανθρώπου εκτός εάν αντιβαίνουν στον 1^ο κανόνα

3. προφυλάσσουν τον εαυτό τους εκτός εάν αυτό αντιβαίνει στον 1^ο και 2^ο κανόνα 

Η εικονική πραγματικότητα (virtual reality)

Δημιουργήθηκε το 1960 από τον Ivan Sutherland.

Η Εικονική Πραγματικότητα (Virtual Reality) πραγματώνει το φανταστικό, παραμένοντας φανταστική (δηλαδή ανύπαρκτη)!  Ένας κόσμος, μια πραγματικότητα, που υπάρχει, μόνον, στον ψηφιακό κόσμο του «ή 0 ή 1», του θαυματουργού μπιτ, που όμως μοιάζει και ακούγεται πραγματικός, στον εφοδιασμένο με την κατάλληλη ψηφιακή στολή.

Η ψηφιακή τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας βασίζεται σε 4 στοιχεία: αισθητήρες και απεικονιστικές συσκευές, εικονική (ψηφιακή) μηχανή, λογισμικό (πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή) ελέγχου και μια γεωμετρική μηχανή.  

Το κράνος και τα γάντια λαμβάνουν εικονικά (ψηφιακά) ερεθίσματα από τον υπολογιστή και στέλνουν πίσω δεδομένα θέσης.

Η εικονική μηχανή επεξεργάζεται τα οπτικό ακουστικό και αισθητικό περιβάλλον σε πραγματικό χρόνο.

Το λογισμικό ελέγχου κυβερνά την αλληλεπίδραση του χρήστη με το εικονικό περιβάλλον.

Η γεωμετρική μηχανή αναλαμβάνει την τρισδιάστατη φύση του συγκεκριμένου εικονικού περιβάλλοντος.

Το πρόγραμμα της εικονικής πραγματικότητας παρέχει οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα μέσω ειδικού κράνους εφοδιασμένου με γραφικά και ακουστικά. Φορώντας το κράνος το άτομο ακούει ήχο και βλέπει τρισδιάστατες εικόνες που του δίνουν την (ψευδ)αίσθηση ότι είναι ο ίδιος μέσα στον κόσμο που βλέπει και ακούει, μέσω του κράνους.

Αισθητήρες στο κράνος παρακολουθούν τις κινήσεις της κεφαλής και των ματιών και τροφοδοτούν την πληροφορία, ψηφιοποιημένη (1 ή 0), στον υπολογιστή. Ανταποκρινόμενος αυτόματα ο υπολογιστής μεταβάλει το περιβάλλον . Εάν π.χ. στέκεστε στην άκρη ενός υψώματος ατενίζοντας τον ορίζοντα και κοιτάξετε κάτω, ο υπολογιστής αυτόματα  μεταβάλει την εικόνα και φαίνεται σαν να κοιτάζετε κάτω από το ύψωμα και πως, αν κάνετε ένα βήμα, θα πέσετε στο κενό!

Με ανάλογα εφόδια κράνος γάντια, ζώνη και μπότες (που φέρουν αισθητήρες, οι οποίοι συνδέονται με  τον υπολογιστή και μεταφράζουν τις κινήσεις του σώματος, σε ψηφιακές συντεταγμένες,  που επιτρέπουν στον υπολογιστή, παρακολουθώντας τι κάνει το σώμα,  να ανταποκριθεί αναλόγως. Η θέση του σώματος, στον πραγματικό χώρο, μεταφέρεται στον υπολογιστή με οπτικές ίνες. Αυτή η ροή πληροφοριών θέσης επιτρέπει την αλληλεπίδραση με τον εικονικό κόσμο.

Μπορείτε να περπατήσετε στο δάσος, ν’ ανεβείτε στα δέντρα, να βουτήξετε στη θάλασσα. Σε κάθε περίπτωση θα αισθάνεστε πράγματι να κάνετε αυτές τις ενέργειες, σε αυτό το περιβάλλον, απλώς και μόνον κουνώντας το σώμα σας στον χώρο.

Ψηφιακός Κόσμος (Digital World). Το φανταστικό πανίσχυρο bit (binary digit: δυαδικό ψηφίο)

Αλλά, τι είναι, τέλος πάντων, αυτός ο ψηφιακός κόσμος, που καθημερινά ακούμε γι αυτόν; Ο ψηφιακός κόσμος, τον οποίον πολλοί αντιμετωπίζουν  με μια αίσθηση δέους, θαυμασμού και φόβου και άλλοι τον θεοποιούν, φανταζόμενοι πως θα λύσει όλα τα προβλήματα επί γης και επί ουρανού (ίσως), ενώ  άλλοι τον  δαιμονοποιούν θεωρώντας τον ως το κουτί της Πανδώρας από το οποίο ξέφυγαν όλα τα κακά του κόσμου και χάθηκε ακόμη και αυτή η ίδια  η ελπίδα; ( Στον μύθο της Πανδώρας όταν αυτή άνοιξε το κουτί έφυγαν μεν όλα τα κακά έμεινε όμως η ελπίδα μέσα για να ζεσταίνει τις καρδιές των ανθρώπων).

Θα σε ξαφνιάσω, φίλε μου αναγνώστη, αν πω, πως αυτός ο κόσμος,  «ο μικρός ο μέγας», κατά τον Ελύτη, ο ψηφιακός κόσμος , δεν είναι άλλο παρά η απόλυτη, εξωπραγματική, αλλά μόνη αλήθεια των αριθμών του Πλάτωνα; Κι αυτό που εμείς αντιλαμβανόμαστε, οι σκιές στο Πλατωνικό σπήλαιο;

Στην καρδιά (αν έχει καρδιά) του ψηφιακού μας κόσμου, του κυβερνοχώρου, της κυβερνοκοινωνίας μας, της πληροφορικής μας λεωφόρου χτυπάει ένα δυαδικό ψηφίο, το μπιτ ( bit: binary digit), όρος που εισήγαγε ο Σάνον (Shannon) και εκφράζει την ελάχιστη μονάδα πληροφορίας στην ψηφιακή ζωή μας.

Ο ψηφιακός μας κόσμος,  δεν είναι άλλο από το αταίριαστο ζευγάρι σε απόλυτη διάζευξη:  «ή 0 ή 1».

Φαντασθείτε το σαν έναν διακόπτη, που είναι,  είτε ανοικτός (1), είτε κλειστός (0). Μια κατάσταση που, είτε είναι αληθής (1), είτε είναι ψευδής (0).

Σε γενικές γραμμές, το μπιτ  εκφράζει την ποσότητα της πληροφορίας που απαιτείται για να διακρίνουμε μεταξύ δύο αμοιβαίως αποκλειομένων καταστάσεων που είναι εξίσου πιθανές.

Απαντά, πάντοτε, στην υποθετική ερώτηση:

 «είναι αυτό...;»,

με μια μονοσήμαντη απάντηση:

«ή Ναι (1) ή Όχι (0)».

Δηλαδή, πρόκειται για  μια κωδικοποίηση, σε πυρηνικό επίπεδο, όλων των καταστάσεων, που ανάγονται σε αμοιβαία αποκλειόμενες και ισοπίθανες, σε:

 « ή Ναι, ή Όχι»,  «ή Αληθές ή Ψευδές».

Οποιαδήποτε τέτοια κατάσταση μπορεί να συμβολιστεί με το μπιτ. π.χ. Ο αριθμός 8 έχει μήκος 8 μπιτ 10010111 (στη γλώσσα των υπολογιστών μπάιτ (byte).

Και ασφαλώς δεν θα εκπλαγείς, αναγνώστη, γιατί πια θα το έχεις καταλάβει, πως εκείνοι οι Έλληνες πρόγονοι πρωτοδιατύπωσαν τις αλήθειες του κόσμου μας, συμπαντικά και διαχρονικά,  αν σου πω, ότι αυτός ο νέος θαυμάσιος ψηφιακός μας κόσμος, ο κόσμος του μπιτ, βασίζεται στην βασική αρχή της  αριστοτέλειας λογικής, την αρχή της αντίφασης:

«Α δεν είναι όχι Α ή ταυτολογικά Α είναι Α».

«Τίποτα δεν μπορεί να νοηθεί ταυτοχρόνως ότι είναι και δεν είναι. Αδύνατον έστι το αυτό είναι τε και μη είναι». (Πλάτωνος. Ευθύδημος. 293 d).

«Το γαρ αυτό άμα υπάρχει και μη υπάρχει αδύνατον…». (Αριστοτέλους. Μετά τα φυσικά 1005 b 20).

Η αρχή της αντίφασης  αποτελεί, πάντοτε, για την επιστήμη και τον ορθό λόγο, το κριτήριο δια του οποίου ελέγχεται το ψεύδος. Η ύπαρξη αντίφασης  προκαλεί κατάρρευση οποιασδήποτε επιστημονικής και λογικής πρότασης.

Επομένως, βάσει της αρχής αυτής, η μοναδική τιμή που παίρνει το μπιτ, είναι:

είτε 1 (Ναι. Περνάει ρεύμα. Ανοιχτό. Αληθές)

είτε 0 (Όχι. Δεν περνάει ρεύμα. Κλειστό. Ψευδές)

και καθορίζει την κατάσταση του συστήματος, σαφώς και χωρίς θόρυβο και μας πληροφορεί γι αυτήν.

Το μπιτ είναι η ελάχιστη απαραίτητη πληροφορία, για να διακρίνουμε μεταξύ δύο, αμοιβαία αποκλειομένων, καταστάσεων και να επικοινωνήσουμε, στην ψηφιακή εποχή, χωρίς παράσιτα και ασάφειες. «Είναι η διαφορά που κάνει την διαφορά».

Τα μπιτ μπορεί να αναπαρασταθούν με διάφορους τρόπους:

1. Σε ένα κύκλωμα υπολογιστή τα μπιτ εκφράζονται ως βολτάζ: 1 (περνάει ρεύμα) - 0 (δεν περνάει ρεύμα).

2. Στο CD-ROM, αντιπροσωπεύονται από αυλακώσεις (pits) και επιπεδώσεις (ground). Οι αυλακώσεις και επιπεδώσεις διαβάζονται από ακτίνα λέιζερ και την αντανακλούν. Η μετάβαση από τις αυλακώσεις στις επιπεδώσεις σημαίνει 1 και μικρή περίοδος του χρόνου  στο ίδιο επίπεδο σημαίνει 0.

3. Αντί των αυλακώσεων και επιπεδώσεων μπορεί να χρησιμοποιηθούν χρωστικές.

4. Επίσης τα μπιτ μπορεί να αντιπροσωπευθούν μαγνητικά, όπως στης ταινίες του μαγνητοφώνου

Οι τηλεπικοινωνίες και η ταχύτητα μεταφοράς των δεδομένων στο διαδίκτυο και στον παγκόσμιο ιστό εκφράζεται ως μπιτ/δευτερόλεπτο (bps).

Με το δυαδικό ψηφίο (μπιτ), λοιπόν, ακούμε μουσική, βλέπουμε βίντεο, χειριζόμαστε τον υπολογιστή μας, ακούμε στο κινητό μας, και το iPod.

Με το μπιτ και τη λογική του Αριστοτέλη αποθηκεύουμε σήμερα ολόκληρη την εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Όλη η Μπριτάνικα μπορεί να μεταδοθεί σε ένα δευτερόλεπτο και να αποθηκευθεί σε ένα CD που έχει χωρητικότητα 100000 σελίδων κειμένου) και βρίσκουμε το λήμμα Αριστοτέλης, με όλα του τα έργα,  με το πάτημα του enter (κουμπί στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή).

Το chip αυτή η παντοδύναμη ακρίδα από πυρίτιο.

Το 1958 γεννήθηκε η νέα τεχνολογική εποχή, με την δημιουργία του ολοκληρωμένου ή μικροηλεκτρονικού κυκλώματος, όπως είναι το επίσημο όνομα του πασίγνωστου τσιπ.

Πρόκειται για ένα κομμάτι, σχολαστικά κεκαθαρμένου, πυριτίου (σχέση ρυπαρότητας 1: 100.000.000 και κάτω), στο οποίο προστίθενται μικροποσότητες επιλεγμένων ρύπων (η επεξεργασία αυτή καλείται dopping), οι οποίοι και τροποποιούν, αναλόγως, την αγωγιμότητα του ηλεκτρικού ρεύματος,  που διέρχεται από τις μεταλλικές ακίδες στη βάση του τσιπ.

Αυτή η ακρίδα απεικονίζει την δομή της τεχνολογικής και πληροφοριακής εποχής μας. Μέσα της  χτυπάει η καρδιά του ψηφιακού μας κόσμου, τα μπιτ (λογικές πράξεις με αριθμούς και γράμματα), που μεταφέρουν την φωνή μας (κυψελοτηλέφωνα, τα πασίγνωστα κινητά μας) και την εικόνα μας (ψηφιακές κάμερες και κανάλια τηλεόρασης), στα πέρατα της οικουμένης και σε κλάσματα του δευτερολέπτου.

Ένα CD περιέχει μουσική ψηφιακά κωδικοποιημένη ως εκατομμύρια φωτεινά και σκοτεινά σημεία, βάσει των οποίων ο ήχος αναδημιουργείται με μαθηματική επεξεργασία. Δεν υπάρχουν  αποχρώσεις του γκρίζου. Μόνον Ναι ή Όχι, 1 ή 0 (Ψηφιακός κόσμος. Ακριβής και σαφής).

Αντιθέτως, σε έναν δίσκο βινυλίου, οι αυλακώσεις, ουσιαστικά είναι ένα φυσικό πανομοιότυπο της πίεσης των κυμάτων, που παρήγαγαν οι μουσικοί. Εδώ δεν υπάρχει η σαφήνεια του Ναι ή Όχι του 1 ή 0. Εδώ κυριαρχεί η γκρίζα απόχρωση του περίπου (αναλογικός κόσμος).

Ο αναλογικός κόσμος (η προσεγγιστική, στο περίπου, αναπαράσταση του ήχου και της εικόνας. Θυμηθείτε παράσιτα στο ραδιόφωνο, χιονισμένες τηλεοπτικές εικόνες)  υποχωρεί λαμπρά ηττημένος από τον νέο θαυμαστό ψηφιακό μας κόσμο (σαφής ακριβής αναπαράσταση του ήχου και της εικόνας).

Με την ψηφιοποίηση της πληροφορίας, αυτό το μπιτ του 1 ή 0, σε άπειρους συνδυασμούς (101101001110011...), μπορεί να περιέχει οτιδήποτε, από το «όργανον» του Αριστοτέλη, την λογική του, μέχρι ένα πρόγραμμα λειτουργίας διαστημοπλοίου.

Αυτό το δίψηφο, «αόρατα και σιωπηλά», ζωοποιεί το διαδίκτυο και τον παγκόσμιο ιστό,  παγκοσμιοποιεί την πληροφορία και την επικοινωνία και κραδαίνει, παράλληλα, τη δαμόκλειο σπάθη του Μεγάλου Αδελφού ή των Μεγάλων Αυτιών της CIA, της NSA (National Security Agency: Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας ) στις ΗΠΑ (που δεν ενδιαφέρονται  μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά για ολόκληρο τον κόσμο) και αναλόγων  υπηρεσιών σε άλλα κράτη (Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ρωσία, Ισπανία, Αυστραλία. Ισραήλ. Οι πιο φημισμένες.).

Η τεχνολογία καλπάζει ζαλίζοντας τον αναβάτης της

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το όραμα και ο σκοπός του ανθρώπου φαίνεται να είναι η αύξηση της παραγωγικότητας. Δηλαδή, η αύξηση της αποτελεσματικότητας της εργασίας, για να ικανοποιεί ολοένα και περισσότερες ανάγκες του ο άνθρωπος, λιγοστεύοντας, ταυτόχρονα, τον χρόνο της εργασίας τους, ώστε ευδαίμων να απολαμβάνει την σχόλη του. Να έχει χρόνο για ανάπαυση. Κι αυτό το όνειρο ελπίζει να το πραγματοποιήσει με την τεχνολογία.

Η αγροτική παραγωγή, η βιομηχανική παραγωγή, οι συγκοινωνίες, η επικοινωνία, όλες βασικές και απαραίτητες λειτουργίες μιας κοινωνίας, σήμερα, είναι τεχνολογικά εξαρτημένες. Η τεχνολογία στα τελευταία 100 χρόνια εξελίχθηκε τόσο όσο εξελίχθηκε στα χιλιάδες χρόνια από την εμφάνισή της.

Η (εκθετική) ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι ένα γεγονός, που γοητεύει τον σύγχρονο άνθρωπο, αλλά και τον ζαλίζει. Ακόμη περισσότερο, τον αγχώνει, γιατί δεν μπορεί να την κατανοήσει, πια, και να την παρακολουθήσει.

Εν τούτοις υφίσταται την επίδραση της καθημερινά:

Με την συνεχή παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, σε, ολοένα, ανανεωμένη μορφή και ποιότητα.

Με την συνεχή κατανάλωσή των, η οποία πλέον έχει γίνει καταναγκασμός του «Καταναλώνω άρα υπάρχω».

Με την εξάλειψη επαγγελμάτων και επαγγελματιών,  που, πια, δεν είναι χρήσιμοι, σε μια μαζική κοινωνία (ποιος πάει πια να σολιάσει τα παπούτσια του στον τσαγκάρη; και το ρήμα «σολιάζω» μάλλον είναι άγνωστο στους νεώτερους) και τη συνακόλουθη ανεργία ανθρώπων, που δεν γνωρίζουν άλλη δουλειά και είναι δύσκολο να μάθουν μια καινούργια.

Με την εμφάνιση νέων επαγγελμάτων υψηλής εξειδίκευσης.

Με την αύξηση του ελεύθερου χρόνου των ανθρώπων, που δεν ξέρουν τι να τον κάνουν και, είτε τον χρησιμοποιούν για μια δεύτερη δουλειά, για να τα βγάλουν πέρα, είτε τον σκοτώνουν, για να γεμίσουν, με το πτώμα του, το κενό του νοήματος, που κι αν δεν το κατανοούν, το αισθάνονται. Και ούτως ή άλλως υπάρχει

Είναι φανερό, πως η τεχνολογική επανάσταση αναθεμελιώνει τα θεμέλια της σύγχρονης κοινωνίας και καθορίζει πλέον την μορφή της. Προφανώς, και την πολιτική.

Όλα, στην σύγχρονη κοινωνία, εργασία, παραγωγή, κατανάλωση, διασκέδαση, ψυχαγωγία, προσδιορίζονται από την τεχνολογία. Όλο το κοινωνικό σύστημα και, κυρίως, το σύστημα της παραγωγής (από την λειτουργία του οποίου εξαρτάται η ικανοποίηση των ανθρωπίνων αναγκών) βασίζεται, πλέον, στην τεχνολογία και την πληροφορική.

Η τεχνολογική κατάσταση, την οποία βιώνουμε, καθιστά αναγκαίο και το ερώτημα που πάμε; Το από που ερχόμαστε, πλέον, δεν έχει σημασία.

Η γνώση δεν έχει πέρας, τέλος, γιατί η άγνοιά μας, πάντα, θα είναι ατέλειωτη.

Το ζήτημα είναι να προβλέψουμε την μελλοντική μας κατάσταση, βάσει των τωρινών δεδομένων της επιστημονικής γνώσης και του τρόπου που την χρησιμοποιούμε. 

Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ευτυχήσει ή να αυτοκτονήσει με το καινούργιο του παιχνίδι.

Ένας νέος, αφανής, ολοκληρωτισμός.

Στις μέρες μας, με τα θαύματα της επιστήμης και της τεχνολογίας, με την άμεση σε πραγματικό χρόνο πληροφόρηση για οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο, ο άνθρωπος, κι όχι μόνον ο έλληνας άνθρωπος, αισθάνεται ότι δεν ξέρει τι του συμβαίνει, ούτε και γιατί του συμβαίνει, αυτό που του συμβαίνει.

Αδυνατεί, πλέον, να κατανοήσει τα θαύματα της τεχνολογίας και της πληροφορικής, ενώ υφίσταται τις συνέπειές τους, θετικές και αρνητικές (ίσως οι αρνητικές να υπερέχουν).

Και σε μια στιγμή γνήσιας απορίας, ανασύροντας το παραπέτασμα του προφανούς και των πλασματικών βεβαιοτήτων, διαπιστώνει, εν συγχύσει,  ότι Εν οίδα ότι ουδέν οίδα. Μια διαπίστωση κριτική και ανοικτή. Που δυναμιτίζει τα θεμέλια της απάθειας και πυροδοτεί την απορία, τον προβληματισμό, τη γνώση, με τη γνώση ότι ποτέ η γνώση μας δεν θα είναι απόλυτη.

Ανασύροντας το παραπέτασμα του αυτονόητου, ο σύγχρονος άνθρωπος διαπιστώνει ότι ευρίσκεται σε πλήρη σύγχυση. Και το χειρότερο. Αυτή η διαπίστωση οδηγεί σε περαιτέρω σύγχυση, απονευρώνοντας τα αντανακλαστικά της απορίας και καθιστώντας τον άβουλο, εν πανικώ, ανθρωπάριο, χειραγωγήσιμο και αναλώσιμο.

Ίσως βιώνουμε έναν νέο, αφανή ολοκληρωτισμό. Ο τεχνολογικός ορθολογισμός έχει επιβάλει το δικό του σχήμα των πραγμάτων, αφήνοντας απ έξω τον άνθρωπο.

Η επιστήμη, η τεχνολογία και η μαζοποίηση του λαού είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της τεχνο-κρατούμενης και τεχνο-δυναστεύομενης εποχής μας.

Η επιστήμη, αύτη καθ αυτή, ως έρευνα και αναζήτηση της αλήθειας, αφορά ελάχιστους ειδικούς. Οι πολλοί συγχέουν την επιστήμη με την τεχνολογία και θεωρούν και τις δύο ως αγαθά (που είναι), χωρίς σκοτεινή πλευρά (που όμως έχουν) 

Η κριτική σκέψη σπανίζει. Η αυτόνομη προσωπικότητα είναι είδος εν ανεπαρκεία. Ο άνθρωπος και πάλι αναζητείται με το φανάρι του Διογένη, μέσα στα «άπτερα δίποδα όντα» των μαζανθρώπων.

Η ατομικότητα, η ελεύθερη κριτική σκέψη, η αυτονομία του ατόμου, συνθλίβονται και με την κατάλληλη προπαγάνδα, ομογενοποιούνται στον χυλό της μαζικής κουλτούρας, που επιβάλλει και καθορίζει το νέο ολοκληρωτικό κράτος.

Θέτοντας έναν κεντρικό στόχο, και στη σημερινή εποχή αυτός είναι η μαζοποίηση του ανθρώπου, σε ένα πλαίσιο ψευδεπίγραφης ελευθερίας του καταναλώνειν και ιδιωτεύειν, το ολοκληρωτικό κράτος αποκλείει όλους τους άλλους και συνενώνει, δια της κατάλληλης προπαγάνδας, όλες τις δυνάμεις του έθνους στην επίτευξη αυτού του στόχου.

Η ατομικότητα, η ιδιαιτερότητα των ανθρώπων, η ελεύθερη κριτική σκέψη, η αυτονομία του ανθρώπου, καταπιεζόμενες, αντικαθίστανται από τη μαζική ομοιομορφία της παγκοσμιοποίησης.

«Αν δεν υπάρχει Θεός όλα επιτρέπονται» φωνάζει ο Ντοστογιέφσκι. «Και είπε ο άφρων εν τη καρδία αυτού», δεν υπάρχει Θεός. Και επιχειρεί τα πάντα, ο άφρων, γιατί τα πάντα επιτρέπονται. Και ετοιμάζεται να γίνει Θεός κατ εικόναν και καθ’ ομοίωσιν του εαυτού του. Και να το τέρας της γονιδιακής μηχανικής και της ευγονικής, έτοιμο να ξεπηδήσει απ’ το μπουκάλι του μαθητευόμενου μάγου.

Η ψηφιακή πραγματικότητα είναι το ψηφιακό μας παραισθησιογόνο. Θα έλεγε κανείς πως έχουμε φθάσει τα όρια του δυνατού με τους υπολογιστές, αλλά θα πρέπει κανείς να είναι πολύ προσεκτικός με τέτοιες δηλώσεις, που σε πέντε χρόνια μπορεί να ηχούν ηλίθιες, όπως προειδοποιεί ο  John von Neumann

Η επιστήμη δεν έχει όρια. Η επιστήμη είναι ανεύθυνη. Ο επιστήμονας όμως έχει ευθύνη. Το εργαλείο της επιστήμης κάνει θαύματα, αλλά και προξενεί θανατηφόρα τραύματα. Ανάλογα με τη χρήση και τον χρήστη του. Έφερε τη διάσπαση του ατόμου και σκόρπισε τον θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους.

Η αλαζονεία του ανθρώπου αγγίζει την Ύβριν, η οποία καλεί, πλέον, τις ερινύες να αποκαταστήσουν την τάξη.

Ή μήπως κι’ αυτές χαθήκαν στον νεκρό πια μύθο της δικαιοσύνης.

ZOUGLA.GR

Δημοσίευση: Οκτωβρίου 16, 2009